نحوه قیمت گذاری سهام در بورس

نکاتی در خصوص ارزش اسمی سهم:
? ارزش اسمی سهام متفاوت با ارزش بازار آن است و ارتباطی به‌هم ندارد. ممکن است سهام یک شرکت چندین برابر ارزش اسمی خود (بالاتر یا پایینتر) در بازار بورس یا فرابورس معامله شود.

نحوه محاسبه ارزش ذاتی سهام

ارزش ذاتی ( Intrinsic value ) یک مفهوم فلسفی است که در آن ارزش یک دارایی به‌خودی‌خود یا به تعبیر عامیانه، مستقل از سایر عوامل مشتق می‌شود. تحلیلگران مالی تلاش می‌کنند تا مدل‌هایی را برای برآورد ارزش ذاتی سهام یک شرکت (خارج از قیمت روز بازار) برآورد کنند.

ارزش ذاتی چیست؟

ارزش ذاتی ( Intrinsic value ) معیار ارزش دارایی است. این معیار به‌جای استفاده از قیمت فعلی بازار با استفاده از یک محاسبه عینی یا مدل مالی به دست می‌آید.

ارزش ذاتی ( Intrinsic value ) یک اصطلاح با معانی مفید در زمینه‌های مختلف است که وظیفه یک تحلیلگر مالی است که سعی می‌کند ارزش ذاتی دارایی را با استفاده از تجزیه‌وتحلیل بنیادی و تکنیکال برآورد کند.

در تجزیه‌وتحلیل مالی این اصطلاح برای شناسایی تقریبی ارزش ذاتی یک شرکت و جریان نقدی آن استفاده می‌شود. برای مثال در قیمت‌گذاری اختیار معامله به تفاوت بین قیمت اعتباری اختیار معامله و قیمت فعلی دارایی اصلی اشاره دارد.

باوجودآنکه هیچ استاندارد جهانی برای محاسبه ارزش ذاتی یک شرکت وجود ندارد، اما تحلیلگران مالی مدل‌های ارزیابی را بر اساس جنبه‌های یک شرکت که شامل عوامل کیفی، کمی و ادراکی است، ایجاد می‌کنند.

• عوامل کیفی مانند مدل کسب‌وکار، حاکمیت و بازارهای هدف از مواردی هستند که مخصوص فعالیت‌های معاملاتی است.
• عوامل کمی که در تحلیل بنیادی یافت می‌شود شامل نسبت‌های مالی و تجزیه‌وتحلیل صورت‌های مالی است. این عوامل به معیارهای نحوه عملکرد خوب یک شرکت اشاره دارد.
• عوامل ادراکی به دنبال جذب سرمایه‌گذاران به‌واسطه ارزش نسبی یک دارایی هستند. این عوامل تا حد زیادی با استفاده از تجزیه‌وتحلیل تکنیکال محاسبه می‌شوند. تحلیلگر باید از مفروضات گوناگونی استفاده کند.

محاسبه ارزش ذاتی یک شرکت شامل عوامل مختلفی است که برخی از آنها طبق برآورد و فرض است. یک سرمایه‌گذار که از تجزیه‌وتحلیل کیفی استفاده می‌کند نمی‌تواند تشخیص دهد که بررسی ارزش سهم چقدر مؤثر خواهد بود. آیا ممکن است در آینده نزدیک ارزش سهام شرکت نزول یابد یا نه!

استفاده از معیارهای کمی برای تعیین ارزش ذاتی ممکن است ریسک بازار مربوط به یک شرکت را کم‌رنگ کرده یا درآمد یا جریان‌های نقدی مورد انتظار را بیش از حد ارزیابی کند.

برخی از تحلیلگران و سرمایه‌گذاران ممکن است وزن بیشتری به سهامداران عمده یک شرکت بدهند ددرحالی‌که برخی دیگر درآمد را به‌عنوان استاندارد در نظر می‌گیرند. به عنوان مثال، ممکن است یک شرکت سود ثابت داشته باشد، اما مقررات دولتی را نقض کرده است، قیمت سهام به احتمال زیاد کاهش می‌یابد. با این حال، با انجام تجزیه‌وتحلیل بنیادی و منابع مالی شرکت، یافته‌ها ممکن است نشان دهد که ارزش شرکت کم است .

به طور معمول، سرمایه‌گذاران سعی می‌کنند از هر دو جنبه کیفی و کمی برای اندازه‌گیری ارزش ذاتی یک شرکت استفاده کنند، اما سرمایه‌گذاران باید در نظر داشته باشند که در نهایت نتیجه تنها یک برآورد است.

ریسک بازار و ارزش ذاتی

عنصر ریسک بازار نیز در بسیاری از مدل‌های ارزش‌گذاری برآورد می‌شود. برای سهام، ریسک با بتا اندازه‌گیری می‌شود. بتا برابر یک یعنی ریسک خنثی تلقی می‌شود بتا بیشتر از یک به این معنی است که سهام دارای نوسانات بالایی است درحالی‌که سهام با بتا کمتر از یک ریسک کمتری نسبت به بازار دارند.

برای مثال اگر عرضه محصول جدید برای یک شرکت مطابق برنامه پیش نرود، ریسک آن این است که بدون شک روند آتی سهم طبق برآوردها و تحلیل پیش نخواهد رفت و ارزش ذاتی شرکت را بسیار کمتر از آنچه قبلاً تعیین شده بود، می‌کند.

بااین‌حال در نهایت، هرگونه برآورد حداقل تا حدی ذهنی (نه قطعی) است. چرا که در تحلیل بنیادی ارزش ذاتی محاسبه ارزش دارایی بر اساس یک مدل مالی است. اما محاسبه ارزش ذاتی سهم باتوجه به ریسک بازار سرمایه و شرایطی که بر روند قیمت سهم تأثیرگذار است، نمی‌تواند برآوردی قطعی باشد و با درصدی خطا همراه است.

تحلیلگر، ارزش محاسبه شده را با قیمت فعلی دارایی در بازار سرمایه مقایسه می‌کند تا تعیین کند که دارایی نسبت به قیمت قابل معامله دارای ارزش بیش از حد یا ارزش کم است به کمک معیار اختلاف بین قیمت بازار و ارزش ذاتی تخمین زده شده، به دنبال فرصت برای سرمایه‌گذاری می‌باشد.

کسانی که چنین مدل‌هایی را برآورد منطقی از ارزش ذاتی می‌دانند و بر اساس این برآوردها اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کنند، به‌عنوان سرمایه‌گذار بنیادی شناخته می‌شوند.

هر مدل به طور اساسی بر مفروضات متکی است. اگر مفروضات مورد استفاده نادرست یا اشتباه باشند، ارزش برآورد شده توسط مدل از مقدار ذاتی واقعی منحرف می‌شود. به همین خاطر در این مقاله، ما به انواع ارزش‌گذاری سهام اهمیت می‌دهیم و به آن خواهیم پرداخت.

محاسبه ارزش ذاتی سهام

یکی از متداول‌ترین روش‌های محاسبه ارزش ذاتی سهام مدل گوردون یا سود باقی‌مانده است ( GGM یک نوع مدل سود سهام ( DDM ) است). مبنای محاسبه در مدل گوردن، سود تقسیمی پیش‌بینی با نرخ ثابت می‌باشد.

طبق مدل گوردن که از رایج‌ترین روش‌های محاسبه ارزش ذاتی محسوب می‌شود، ارزش واقعی سهام شرکت بر اساس قرار دادن چند شاخص در یک فرمول محاسبه می‌شود. به‌این‌ترتیب که فرض مدل رشد گوردون ( GGM ) این است که شرکت برای همیشه وجود دارد و سود سهامداران به طور مداوم به هنگام ارزش‌گذاری سهام یک شرکت، رشد می‌کند.

GGM تعداد نامحدودی از سود سهام هر سهم را می‌گیرد و با استفاده از نرخ بازده مورد نیاز آنها را به زمان حال تنزیل می‌دهد.

GGM باتوجه‌به فرض رشد سود سهام ثابت، برای شرکت‌هایی با نرخ رشد ثابت ایده‌آل است.

مدل رشد گوردون ( GGM ) روشی برای ارزیابی سهام است. سرمایه‌گذاران از آن برای تعیین رابطه بین ارزش و بازده استفاده می‌کنند. این مدل از ارزش فعلی خالص ( NPV ) سود سهام آینده برای محاسبه ارزش ذاتی دارایی‌ها استفاده می‌کند.

= D ÷ (k-g) ارزش ذاتی سهام

=D سود تقسیمی مورد انتظار هر سهم

K = بازده مورد انتظار سرمایه‌گذار

= g نرخ رشد مورد انتظار سود تقسیمی سهام

در این فرمول ارزش ذاتی سهام تابعی از هزینه حقوق صاحبان سهام، سود مورد انتظار در دوره آتی و رشد مورد انتظار در سودهای تقسیمی آتی است که در این فرمول قرار می‌گیرد.

چگونه ارزش دارایی‌های مالی را محاسبه کنیم؟

ارزش دارایی‌های یک شرکت را به‌منظور محاسبه ارزش ذاتی سهام باید حساب کرد. برای محاسبه ارزش دارایی‌ها نیز باید از رویکردهای مختلف استفاده نمود.

رویکرد ترازنامه‌ای:

از روش‌های رایج محاسبه ارزش دارایی‌های شرکت محاسبه دارایی‌های مشهود و نامشهود شرکت، با محاسبه NAV یا ارزش خالص دارایی است. به کمک فاکتور NAV می‌توان ارزش دارایی‌های شرکت را مشخص کرد. در این روش تنها ترازنامه شرکت را باید بررسی نمود و نیازی به بررسی گزارش صورت سود و زیان شرکت نیست. برای محاسبه آن باید سود محقق شده بعد از تاریخ ترازنامه، ذخیره کاهش ارزش دارایی‌ها، ارزش افزوده پرتفوی بورسی و ارزش افزوده پرتفوی غیر بورسی را با حقوق صاحبان سهام جمع کرد و نتیجه آن را بر تعداد سهام شرکت تقسیم کنید.

رویکرد نسبی

در رویکرد نسبی ارزش واقعی شرکت را در مقایسه با شرکت‌های مشابه مشخص می‌کنیم زیرا تحلیلگران در این روش بر این باورند که دارایی‌های مشابه دارای ارزش‌های یکسانی هستند.

نسبت P/E از نسبت‌هایی متداولی است که برای مقایسه شرکت‌های مشابه استفاده می‌شود. برای مقایسه شرکت‌هایی که ریسک، نرخ رشد و. مشابهی دارند، سهمی که P/E کمتری دارد یعنی از ارزش واقعی خود کمتر معامله می‌شود و قیمت سهم از ارزش ذاتی‌اش کمتر است، بنابراین احتمال افزایش قیمت آن در آینده وجود دارد.

قابل‌ذکر است؛ گرچه استفاده از نسبت P/E برای مقایسه شرکت‌ها گزینه مناسبی است اما به‌تنهایی معیار کافی نمی‌باشد و برای محاسبه نتیجه دقیق‌تر باید از شاخص‌های مخصوص و ضریب‌ها استفاده کرد.

رویکرد تنزیلی

مهم‌ترین و دقیق‌ترین روش ارزش‌گذاری سهام، استفاده از رویکرد تنزیلی می‌باشد. برای محاسبه ارزش فعلی سهام باید جریان نقدی آتی شرکت را با نرخ مشخصی تنزیل کرد و باتوجه به جریان نقدی شرکت، ارزش دارایی با رویکرد تنزیلی محاسبه می‌شود.

جریان نقدی و ارزش ذاتی

مدل جریان نقدی تنزیل شده ( DCF ) یک روش ارزیابی متداول برای تعیین ارزش ذاتی شرکت است. مدل DCF از جریان نقدی شرکت و میانگین موزون هزینه سرمایه ( WACC ) استفاده می‌کند. WACC ارزش زمانی پول را محاسبه می‌کند و سپس تمام جریان‌های نقدی آینده را به امروز تنزیل می‌دهد. مدل میانگین موزون هزینه سرمایه ( WACC ) ، نرخ بازده مورد انتظار سرمایه‌گذاران است که بیش از هزینه سرمایه شرکت است.

همچنین مدل DCF جریان‌های درآمدی آینده را که ممکن است از یک پروژه یا سرمایه‌گذاری در یک شرکت دریافت شود را برآورد می‌کند. در حالت ایده‌آل، نرخ بازده و ارزش ذاتی باید بالاتر از هزینه سرمایه شرکت باشد.

به عبارت دیگر، بازده سرمایه‌گذاری باید بیشتر از نرخ ریسک باشد. در غیر این صورت، پروژه ارزش پیگیری ندارد زیرا ممکن است با ریسک کاهش ارزش همراه باشد.

چرا ارزش ذاتی اهمیت دارد؟

چرا ارزش ذاتی برای سرمایه‌گذار اهمیت دارد؟ در مدل‌های ذکر شده در بالا، تحلیلگران از این روش‌ها برای بررسی اینکه آیا ارزش ذاتی یک اوراق بهادار یا سهام بیشتر یا کم تر از قیمت فعلی بازار است یا نه، استفاده می‌کنند. به طور معمول، هنگام محاسبه ارزش ذاتی سهام، در صورتی که قیمت بازار کمتر از ارزش ذاتی برآورد شده باشد. سرمایه‌گذاران می‌توانند حاشیه ایمنی مناسبی را برای خود تعیین کنند.

تفاوت بین قیمت و ارزش ذاتی سهم در چیست؟

اگرچه هم ارزش بازار و قیمت و هم ارزش‌های ذاتی راهی برای ارزیابی یک شرکت هستند، اما تفاوت معنی‌داری بین این دو وجود دارد و قیمت بازاری لزوماً همان ارزش ذاتی سهم نیست.

به اختلاف قیمت بین قیمت بازار و ارزش سهم، حباب قیمتی گفته می‌شود. زمانی که قیمت بازاری سهم از ارزش ذاتی آن بیشتر باشد، به‌اصطلاح گفته می‌شود سهم دارای حباب مثبت است و بالعکس زمانی که قیمت بازاری سهم از ارزش ذاتی آن کمتر باشد، سهم دارای حباب منفی است.

به همین خاطر در بازار سرمایه ارزش ذاتی از فاکتورهای مهم برای تحلیلگران بنیادی است و آنها با مقایسه ارزش ذاتی با قیمت و ارزش بازاری سهم در خصوص خریدوفروش یا نگهداری سهام تصمیم می‌گیرند.

پارامتر

ارزش ذاتی

قیمت

تعریف

ارزش واقعی شرکت، بستگی به قیمت سهام ندارد

قیمت نشان دهنده قیمت فعلی سهم است

دارایی کم‌ارزش است و فرصت خرید باشد ( undervalue )

دارایی بیش از حد ارزش‌گذاری شده است و باید به فروش برسد ( overvalue )

آیا سهام هر یک از شرکت‌ها ارزش ذاتی مشخصی دارند یا ارزش ذاتی وابسته به دید سرمایه‌گذار است؟

از نظر کارشناسان برای محاسبه ارزش ذاتی و جریان‌های نقدینگی مفروضات، روش‌ها و نرخ تنزیل‌های متفاوت لحاظ می‌شود، به همین خاطر ارزش ذاتی سهام از نظر کارشناسان متفاوت می‌باشد.

تأثیر زمان بر ارزش ذاتی

اگر قیمت سهم باارزش ذاتی آن فاصله داشته باشد، تحلیلگران بر این باورند که در صورت ثبات سایر شرایط در بلندمدت، قیمت سهم به سمت ارزش ذاتی خود میل خواهد کرد.

اگر قیمت سهمی از ارزش ذاتی آن کم تر باشد، یعنی سهم ارزان‌تر است و سرمایه‌گذارانی که به ارزش سهم پی نبرده بودند به‌محض تشخیص عوامل بنیادی، اقدام به خرید سهم می‌کنند و این امر به افزایش قیمت سهم منجر می‌شود.

بالعکس زمانی که قیمت بازاری سهم از ارزش ذاتی آن بیشتر باشد، با گذشت زمان سرمایه‌گذاران متوجه گران بودن قیمت سهم می‌شوند و برای فروش آن اقدام می‌کنند. افزایش عرضه به کاهش قیمت سهم در بازار منجر خواهد شد.

زمان به سرمایه‌گذار کمک خواهد کرد تا به ارزش ذاتی سهم و ارزان یا گران بودن آن پی ببرد و تقاضای خود را بر اساس ارزش ذاتی سهم ایجاد کند.

جمع‌بندی

برخی از سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند بدون درنظرگرفتن اصول اولیه شرکت، بر اساس قیمت سهام اقدام به معامله کنند. دیگران ممکن است خرید خود را بر اساس قیمت سهام بدون توجه به هیجان ات انجام دهند. بااین‌حال، در این مقاله، ما به روش‌های پی‌بردن به ارزش ذاتی ( Intrinsic value ) یک سهام پرداختیم.

ارزش گذاری سهام شرکت ها در بورس اوراق بهادار

ارزش‌گذاری سهام در بورس اوراق بهادار چیست؟ انواع ارزش‌گذاری کدام است؟ ارزش دارایی شرکت‌های بورسی و فرابورسی چه اهمیتی دارد؟ نظریات اصلی در ارزیابی سهام کدام است؟ محاسبه ارزش دارایی‌ها و ارزش‌گذاری سهام شرکت‌ها‌ از جمله مواردی است که می‌تواند در تصمیمات سرمایه‌گذاری بسیار حائز اهمیت باشد. در این مطلب سعی داریم انواع روش‌های ارزش‌گذاری سهام را توضیح دهیم.

در این مطلب عناوین زیر را بررسی خواهیم کرد:

در این مطلب قصد داریم به بررسی دو دیدگاه نخستین در ارزش‌گذاری سهام بپردازیم. یعنی ارزش‌گذاری بر اساس دارایی‌ها و بر اساس سودآوری.

بطور کلی ۴ دیدگاه اصلی در ارزیابی سهام وجود دارد:

1. ارزیابی بر اساس دارایی‌ها شرکت
2. ارزیابی بر اساس دیدگاه سودآوری شرکت
3. ارزیابی بر اساس جریان‌های نقدی تنزیلی
4. ارزیابی بر اساس معیارهای مقایسه‌ای

ارزیابی بر اساس دارایی‌های شرکت

در این نوع ارزش‌گذاری به بررسی ۶ نحوه مهم و مرسوم خواهیم پرداخت.

۱- ارزش اسمی سهام یا Par Value

ارزشی است که در زمان تاسیس شرکت برای اوراق سهام منتشر شده تعیین می‌شود. این ارزش، ارزش واقعی نبوده و قیمتی است که در اساسنامه شرکت نیز درج می‌شود. هم‌اکنون ارزش اسمی هر برگه سهم عادی در ایران برابر با ۱,۰۰۰ ریال یا ۱۰۰ تومان است. بر اساس آنچه در ماده ۲۹ قانون تجارت آمده است، در شرکت‌های سهامی عام، ارزش اسمی هر سهم عادی نباید از ۱۰,۰۰۰ریال تجاوز کند. ارزش اسمی هر سهم شرکت از تقسیم سرمایه آن شرکت بر تعداد سهام آن به دست می‌‌آید.

ارزش اسمی = تعداد سهام منتشره شرکت ÷ سرمایه شرکت

نکاتی در خصوص ارزش اسمی سهم:
? ارزش اسمی سهام متفاوت با ارزش بازار آن است و ارتباطی به‌هم ندارد. ممکن است سهام یک شرکت چندین برابر ارزش اسمی خود (بالاتر یا پایینتر) در بازار بورس یا فرابورس معامله شود.

? برای آن دسته از شرکت‌ها که قصد افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده دارند، لازم است قیمت هر سهم عادی آن‌ها بالاتر از ارزش اسمی قراربگیرد.

? ارزش اسمی در اوراق مشارکت و اوراق قرضه با ارزش اسمی سهام عادی یکسان نیست و تفاوت دارد.

۲- ارزش دفتری سهام یا Book Value

برای هر دارایی شرکت سهامی در ترازنامه شرکت، عددی به عنوان ارزش آن دارایی ثیت شده‌است. این عدد همان ارزش دفتری دارایی است. اساس تعیین ارزش دفتری سهام یک شرکت، ارزش دفتری دارایی‌های آن شرکت پس از کسر بدهی‌هایش است. به بیان دیگر بدهی های شرکت را از دارایی‌های آن کم می‌کنیم. سپس تعداد سهام ممتاز را از این عدد کسر نموده و بر تعداد سهام عادی منتشر شده از سوی شرکت، تقسیم می کنیم.

ارزش دفتری سهم = تعداد سهام منتشر شده ÷ (تعداد سهام ممتاز – (بدهی‌ها – دارایی‌ها))

در زمان تاسیس شرکت سهامی، به طور معمول ارزش اسمی و ارزش دفتری سهام آن با هم برابرند، جز در مواردی که سهام به کسر یا به صرف فروخته شود. تفاوتی که بین ارزش اسمی و ارزش دفتری ایجاد می‌شود با گذشت زمان اتفاق می‌افتد و متاثر از عملکرد شرکت، عواملی از قبیل سود انباشته، اندوخته و امثالهم است.

چند نکته در خصوص ارزش دفتری سهم:
? ارزش دفتری سهم بر پایه ارزش دارایی‌های ثبتی در ترازنامه است، ولی ارزش بازار سهم بر اساس ارزیابی سرمایه‌گذاران (خریداران و فروشندگان) از نحوه عملیات شرکت و ارزش عرفی دارایی‌های آن است. بتابراین به طور معمول ارزش دفتری سهام با ارزش بازار آن برابر نیست.

? با توجه به استهلاک سالانه دارایی‌ها، ارزش دفتری نیز هر سال کاهش می‌یابد.

? چنانچه شرکت منحل شده و یا ورشکسته شود، آنچه پس از از تسویه به سهامداران خواهد رسید، ارزش دفتری بروز رسانی شده سهام است.

۳- ارزش بازار سهام یا Market Value

قیمتی که از طریق مکانیزم عرضه و تقاضا در بازار مشخص می‌شود را ارزش بازار سهام گویند.

۴- ارزش جایگزینی سهام یا Replacement Value

فرض کنیم شرکت سهامی الف که ۳ سال پیش تاسیس شده است، قصد دارد دارایی های خود را به تاریخ امروز جایگزین کند. اینکه شرکت الف باید مبلغی بپردازد تا بتواند همان دارایی را تهیه کند، ارزش جایگزینی گفته می‌شود. ارزش جایگزینی، ارزش یک سهم شرکت است با فرض اینکه یک شرکت دقیقا مانند همان شرکت در تاریخ محاسبه، ایجاد شود. اگر شرکتی قصد فروش دارایی‌های خود را نداشته باشد، از مابه التفاوت ارزش جایگزینی با بهای تمام شده تاریخی، عایدی نداشته و سودی کسب نمی‌کند. ولی چنانچه قصد فروش دارایی را داشته باشد، یک سود غیر عملیاتی کسب خواهد کرد. سود بدست آمده به روند کلی و اصلی فعالیت شرکت ارتباط ندارد. بر اساس این روش، تمام هزینه‌های تاسیس و راه‌اندازی مجدد شرکت تا شرایط کنونی آن، برآورد شده و بر تعداد سهام منتشر شده تقسیم می‌شود. در این ارزیابی باید دقت کنیم که دارایی‌هایی نظیر زمین، تجهیزات و املاک (دارایی‌های ثابت) به قیمت روز آن‌ها در نظر گرفته می‌شوند.

مثال ۱:

برای احداث یک واحد تولیدی سیمان با ظرفیت ۱ میلیون تن در سال، مبلغی بین ۵۰۰-۴۵۰ میلیارد تومان، هزینه لازم است. در صورتی که شرکتی که در بورس پذیرفته شده است با ظرفیت تولید سالانه ۳ میلیون تومان، ارزش بازاری حدود ۱۶۰ میلیارد تومان دارد. یعنی برای راه اندازی یک شرکت با ظرفیت تولیدی ذکر شده، حدودا ۱۳۰۰ میلیارد تومان باید هزینه کرد. این اختلاف قیمت در ارزش بازار با هزینه راه‌اندازی را می‌توان فرصتی برای سرمایه‌گذاری بلند مدت با استفاده از روش ارزش جایگزینی بر شمرد. در بسیاری از صنایع از جمله پالایشگاه و خودرو این فرصت سررمایه گذاری ناشی از اختلاف ارزش بازار و ارزش جایگزینی وجود دارد.

۵- ارزش سهام بر مبنای خالص ارزش دارایی‌ها یا (Net Asset Value (NAV

در روش ارزش‌گذاری سهم بر مبنای خالص ارزش دارایی (NAV)، ارزش روز دارایی‌ها را از بدهی‌هاکسر و از عدد حاصل سهام ممتاز را نیز کم می‌کنیم. حال عدد بدست آمده را بر تعداد سهام منتشر شده تقسیم می‌کنیم.

خالص ارزش دارایی‌ها= تعداد سهام منتشر شده ÷ (تعداد سهام ممتاز – (بدهی‌ها – ارزش روز دارایی‌ها))

۶- ارزش تصفیه‌ای Liquidation Value

مبنای روش ارزش تصفیه‌ای سهام تا حدی شبیه روش قبلی (ارزش خالص دارایی‌ها) است. در این روش در نظر می‌گیریم که شرکت در تاریخ محاسبه، دارایی‌ها را بفروش می‌رساند. پس از آن همه بدهی‌ها و تعهدات شرکت (شامل هزینه‌های مربوط به تصفیه) را پرداخته و آنچه را که می‌ماند بین سهامداران عادی تقسیم می‌کند.

ارزش تصفیه‌ای سهام= تعداد سهام منتشر شده ÷ (هزینه‌های تصفیه – تعداد سهام ممتاز – (بدهی‌ها – وجوه حاصل از فروش دارایی‌ها))

ارزیابی بر اساس دیدگاه سودآوری شرکت

۱- ارزش ذاتی سهام

ارزش ذاتی سهام قیمتی است که عوامل اصلی و موثر در ارزش سهام را در نظر گرفته و آن را از قیمت جاری بازار متمایز می‌کند. هدف از تحلیل ارزش ذاتی سهام مقایسه آن با قیمت بازار آن است. ارزش ذاتی سهام ارزش واقعی یک شرکت یا یک دارایی است که بر پایه بررسی تمام ابعاد کسب و کار مورد نظر مانند صورت‌های مالی، پتانسیل رشد شرکت و لحاظ کردن دارایی‌های مشهود و نامهشود انجام گرفته است.
ارزش فعلی جریانات نقدی که سهام یک شرکت در آینده برای سرمایه‌گذاران ایجاد می‌کند، تعیین کننده ارزش ذاتی سهام است. در نتیجه سود مورد انتظار آینده شرکت یکی از مهم‌ترین عوامل در تعیین قیمت است. بنابراین ارزش ذاتی سهام با توجه به نرخ رشد آینده شرکت مشخص می‎شود. در واقع ارزش ذاتی سهام بر مبنای هر گونه منافعی است که درآینده حاصل از منافع شرکت تعیین می‌شود. برای محاسبه ارش ذاتی سهام روش‌های مختلفی وجود دارد که یکی از رایج‌ترین آنها جریانات نقدی آتی سهام است.

چند نکته در خصوص ارزش ذاتی سهام:
? اکثرا قیمت سهام در بلند مدت به ارزش ذاتی خود نزدیک می‌شوند. رفتار سهام به سمت میانگین ارزش ذاتی میل می‌کند. اگر سهمی پائین‌تر ازارزش ذاتی باشد، به محض آنکه سرمایه‌گذاران پیشرو این وضعیت را تشخیص دهند و خرید سهام را آغاز کنند، افزایش قیمت شکل می‌گیرد.
از طرفی برای سهامی که ارزش بازار آن بالاتر از ارزش ذاتی باشد، وقتی سرمایه‌گذاران پیشرو متوجه بالا بودن قیمت سهام می‌شوند، فروش خود را آغاز کرده و سبب کاهش قیمت بازار می‌شوند. به این ترتیب اصلاح قیمت‌ها بر اساس ارزش ذاتی سهام شکل می‌گیرد.در نتیجه افرادی که با حوصله و شناخت نسبت به خرید سهام اقدام می‌کنند، برندگان این معاملات هستند.
? به سهامی که قیمت بازار آن کمتر از ارزش ذاتی باشد، Under Price و به سهامی که به قیمت بالاتر از ارزش ذاتی خود در بازار معامله می‌شود، Over Price گفته می‌‎شود.
? بازار به سرعت نسبت به ارزش ذاتی واکنش نشان نمی‌دهد، بلکه بعد از گذشت زمان و اتفاقات بنیادی متوجه اختلاف بین قیمت ذاتی و ارزش بازار سهام می‌شود. در زمان خوش بینی بازار، ارزش بازاری یک سهم بالاتر از ارزش ذاتی آن قرار می‌گیرد و در زمان رکود و بدبینی ارزش بازاری سهام کمتر از ارزش ذاتی آن قرار دارد.

۲- ارزش‌گذاری به روش محاسبه P/E

یکی از روش‌های متداول برای ارزش‌گذاری سهام شرکت‌ها، روش P/E است. این نسبت بیان کننده نسبت قیمت (Price) یک سهم به پیشبینی سود سهام (EPS) آن است که با سود با حداقل ریسک (شامل سود بانکی و سود اوراق مشارکت) قابل قیاس است. این نسبت دوره بازگشت سرمایه است. بطور مثال سود بانکی ۲۰%، به این معناست که دوره بازگشت سرمایه‌گذاری در بانک ۵ سال است. یعنی سرمایه‌گذار بعد از گذشت ۵ سال، با سودهای به‌دست آمده سودی برابر با اصل سرمایه خود کسب کرده است. با توجه به این موضوع P/E مورد انتظار بازار می‌تواند ۵ باشد. حال اگر سود بانکی و سود بدون ریسک کاهش یابد در طرف مقابل p/e بازار رشد خواهد کرد چرا که انتظار زمان بازگشت سرمایه بیشتر می شود. به این صورت چنانچه شرکتی EPS خود را ۱۰۰ تومان اعلام کند، با فرض P/E=5 قیمت تعادلی این سهم برابراست با:
P/100=5 → P=500

عوامل تاثیر گذار بر نسبت P/E

? اینکه شرکت مورد نظر گزارش‌های خود را خوش‌بینانه ارائه کرده است یا خیر در این نسبت تاثیرگذار است. این مورد را می‌توان از طریق گزارش‌های دوره قبل استخراج نمود.
? اطمینان از تحقق سود اعلامی با توجه به شرایط موجود صنعتی که شرکت در آن فعال است. مثلا اگر شرکت در صنعتی قرار داشته باشد که در رکود به‌ سر می‌برد، P/E را کمتر از P/E بازار قرار می‌دهیم. در این حالت بهتر است EPS تحلیلی شرکت را محاسب کرده و بر مبنای آن P/E مناسب را لحاظ کنیم.
? میزان سود غیرعملیاتی موجود در EPS اعلامی شرکت آن میزان از سود که بابت فروش دارایی‌ها و سود تکرار نشدنی است اطلاق می شود که در محاسبه P/E نباید لحاظ شود. یعنی برای ارزش‌گذاری سهام به روش P/E باید ابتدا به بخش عملیاتی سود (سود منهای فروش دارایی)، میانگین P/E فرضی ۵ را اختصاص بدهیم. سپس مبلغ سود حاصل از فروش دارایی ها را به قیمت به‌دست آمده اضافه کنیم. نکته قابل توجه این است که P/E نحوه قیمت گذاری سهام در بورس در صنایع مختلف متفاوت است، بهتر است سرمایه‌گذاران برای ارزش‌گذاری هر سهم را با سهام صنایع خود مقایسه کنند.

مثال۲:

شرکتی که ۱۵۰ تومان سود به ازای هر سهم اعلام می کند، و مبلغ ۵۰ تومان از این سود، حاصل از فروش دارایی‌های شرکت است برای محاسبه قیمت سهام این شرکت به روش زیر عمل می‌کنیم:

میانگین P/E فرضی=۵
سود منهای فروش دارایی‌ها=۵۰-۱۵۰← E=100
قیمت سهم = ۵*۱۰۰ ← ۵۰۰
قیمت نهایی سهم=۵۰۰+۵۰ ← ۵۵۰

? چنانچه شرکت در آستانه برگزاری مجمع عمومی عادی باشد و سود تقسیمی پیشنهادی اعلام شود. این سود بر نسبت P/E تاثیر گذاشته و در تعیین قیمت سهم باید در نظر گرفته شود.
مثال۳:

شرکتی بنا بر پیشنهاد هیئت مدیره، مبلغ ۵۰ تومان رابرای سود تقسیمی در نظر گرفته است. سود سال آینده اعلامی این شرکت ۱۲۰ تومان است. با این فرضیات می خواهیم قیمت سهام شرکت را محاسبه نماییم:

میانگین P/E فرضی=۵
P=120*5 ← ۶۰۰
قیمت نهایی سهم=۶۰۰+۵۰ ← ۶۵۰

نتیجه‌گیری

در این مطلب به بررسی دو دیدگاه از ۴ دیدگاه موجود در خصوص ارزش‌گذاری سهام پرداختیم. ضمن توضیح و تعریف روش‌های موجود در ارزش‌گذاری سهام، تلاش کردیم با بیان چند نمونه مثال ساده، مفاهیم را کامل کنیم. یکی از مهمترین روش‌های ارزش‌گذاری سهام یعنی P/E (قیمت تقسیم بر سود هر سهم) مورد بررسی قرار گرفت. بسیاری از سرمایه‌گذاران برای اخذ تصمیمات خود در امر سرمایه‌گذاری از این روش استفاده می‌کنند. امیدواریم توضیحات ارائه شده، مختصر و گویا باشد.

نحوه خرید و فروش سهام از طریق کارگزاری بورس بصورت آنلاین

بازار سرمایه، بازاری است که در آن اوراق بهادار شرکتهای سهامی عام، توسط افراد معامله می‌شود. امروزه بسیاری از افراد به دنبال کسب سود از طریق بازار سرمایه می‌باشند؛ لازمه این امر، بالا بردن سطح دانش بورسی و همچنین آشنایی با نحوه خرید و فروش در این بازار می‌باشد. در این مقاله سعی داریم شما را با مراحل و نکات مهم ورود به بازار سرمایه و نحوه معامله در آن آشنا سازیم.

مراحل ورود به بورس و خرید سهام و فروش در آن

خرید و فروش در بازار سرمایه، مراحلی دارد که در ادامه به توضیح هر یک از آنها می‌پردازیم.

1- ثبت نام در سامانه سجام

تمامی افراد برای ورود به بورس، نیازمند کد بورسی می‌باشند. کد بورسی هر شخص، منحصر به فرد است. دریافت کد بورسی مطابق با دستورالعمل سازمان بورس و با ثبت نام در سامانه سجام و احراز هویت امکان‌پذیر می‌باشد. از این رو، در گام نخست الزامیست تا تمامی افراد برای ورود به بازار سرمایه در سامانه سجام ثبت نام کرده و پس از احراز هویت، کد بورسی یکتای خود را دریافت کنند.

2- افتتاح حساب در کارگزاری بورس

بهترین برای دریافت اعتبار

کارگزاری هوشمند رابین

دریافت اعتبار از این کارگزاری تا سقف 1 میلیارد تومان امکان پذیر است. البته بستگی به گردش حساب شما دارد که چقدر درماه خرید و فروش انجام میدهید.

کارگزاری بورس هوشمند رابین سیستم معاملاتی اختصاصی دارد که هم سرعت بالا و هم گرافیک متفاوتی نسبت به سایر کاگزاری‌ها دارد.

یکی از امکانات جالب این کارگزاری تسویه آنی است، یعنی شما میتوانید هرساعتی از شبانه روز درخواست وجه بدید و تا چنددقیقه بعد به حساب بانکیتان واریز شود .

اعطای اعتبار مذاکره‌ای

سیستم معاملات اختصاصی

پشتیبانی تلفنی و واتساپ

در مرحله بعدی، شخص در یکی از 108 کارگزاری بورس که دارای مجوز از سازمان بورس می‌باشند، اقدام به افتتاح حساب می‌نمایدد. این افتتاح حساب با توجه به کارگزاری مورد نظر، می‌تواند به صورت حضوری و غیرحضوری انجام گیرد.

3- دسترسی به سامانه معاملاتی

پس از تکمیل مراحل ثبت نام در کارگزاری، با دریافت نام کاربری و رمز عبور به سامانه معاملاتی کارگزاری مربوطه دسترسی می‌یابید. با ورود به سامانه معاملاتی، می‌توانید از خدمات کارگزاری بهره‌مند شده و معاملات خود را از طریق این سامانه انجام دهید.

4- امضای توافقنامه ها

هر کارگزاری بنابر دستورالعمل و مقررات خود، توافقنامه‌هایی طراحی کرده است که کاربر قبل از انجام هرگونه معامله‌ای، موظف به امضای آنها می‌باشد. در صورت عدم امضای این توافقنامه‌ها، امکان انجام معامله وجود ندارد؛ از این رو، این امر حائز اهمیت است.

5- شارژ حساب بورسی

پس از ورود به سامانه معاملاتی، به منظور خرید اوراق بهادار، ابتدا حساب بورسی خود را شارژ نمایید. شارژ حساب بورسی از طریق پرداخت الکترونیکی صورت می‌گیرد. پرداخت الکترونیکی با توجه به میزان مبلغ به دو طریق امکان‌پذیر می‌باشد:

1. شارژ مبالغ کمتر از 50 میلیون تومان، از طریق سامانه معاملاتی انجام می‌گیرد.

2. شارژ مبالغ بیش از 50 میلیون تومان، با مراجعه به بانک و واریز مبلغ به یکی از حسابهای کارگزاری صورت می‌گیرد. پس از واریز، ارسال تصویر فیش واریزی به کارشناسان کارگزاری مربوطه الزامی می‌باشد؛ سپس در این مرحله، شارژ حساب بورسی از طریق کارگزاری منتخب اعمال می‌شود.

6- خرید و فروش سهام در جلسه معاملاتی

به منظور خرید و یا فروش اوراق بهادار، لازم است درخواست خود را در قالب سفارشی در سامانه معاملاتی ثبت نمایید. این سفارش، توسط کارگزار مربوطه به هسته معاملات ارسال می‌گردد؛ در صورت مساعد بودن شرایط نماد، معامله صورت می‌گیرد.

نحوه خرید و فروش در بازار سرمایه

حال که با طریقه شارژ حساب و اطلاعات اولیه ورود به بورس آشنا شده اید، نحوه خرید و فروش سهام در بازار سرمایه، اصول و مراحل آن را به شما معرفی می‌کنیم. این اصول و مراحل شامل موارد زیر می‌باشد:

1- جستجوی نماد بورسی

پس از وارد شدن به سامانه معاملاتی کارگزاری منتخب، در قسمت جستجوی نماد که در تصویر زیر به آن اشاره شده است، نماد شرکت مورد نظر خود را وارد کنید.

2- بررسی وضعیت نماد

برای اینکه خرید و فروشی موفق و در لحظه داشته باشید، لازم است نماد شما از لحاظ وضعیت، شرایط معامله را داشته باشد. شرایط معامله شامل: مجاز بودن وضعیت نماد شرکت و عدم وجود صفهای خرید و فروش می‌باشد. از این رو، برای سهولت در انجام معامله، لازم است هنگام خرید و فروش شرایط معامله فراهم باشد.

3- ثبت سفارش

پس از انتخاب نماد شرکت مورد نظر، در ساعت مجاز معامله ( 09:00 الی 12:30 هر روز کاری) اقدام به خرید و فروش نمایید. به این صورت که قیمت سفارش مورد نظر و همچنین تعداد سفارش را (که بر حسب سرمایه در نظر گرفته می‌شود) وارد کنید. پس از انجام این کار، گزینه خرید را انتخاب نمایید. سفارش شما به هسته معاملات ارسال و در صورت انجام معامله، نماد به پرتفوی شما اضافه می‌شود.

میزان سرمایه

حداقل میزان دارایی شما برای هر خرید پانصد هزار تومان می‌باشد؛ از این رو، بر حسب دارایی خود می‌توانید تعدادی از سهام شرکت را خریداری نمایید. نکته قابل توجه این است که کارمزد معاملات به این مبلغ افزوده می‌شود.

میزان قیمت

نماد هر شرکت پذیرفته شده در بورس، به صورت روزانه و تنها در قیمت مجاز معامله می‌شود. این قیمت مجاز، در بازه (5-% و 5+%) قیمت پایانی نماد در روز گذشته در نظر گرفته می‌شود. از این رو، قیمت سفارش شما باید در این بازه قرار گیرد.

( 5%+ قیمت پایانی روز گذشته، 5% – قیمت پایانی روز گذشته) = قیمت مجاز روزانه نماد

چگونگی انتقال وجه حاصل از فروش سهام به حساب بانکی

پس از فروش موفق سهام، این امکان وجود دارد که دارایی خود را مجدد به حساب بانکی خود انتقال دهید. به این منظور، بخش «درخواست وجه» در سامانه معاملاتی طراحی شده است. با مراجعه به این قسمت و مشخص نمودن مبلغ مورد نیاز و تاریخ واریز، درخواست خود را ثبت نمایید.

به طور معمول تاریخ واریز وجوه باید دو روز کاری بعد ثبت شود؛ چنانچه چند روز از آخرین معامله گذشته باشد، می‌توان تاریخ درخواست وجه را روز کاری بعد ثبت نمود. پس از ثبت درخواست، مبلغ در تاریخ مشخص شده به حساب بانکی شما واریز می‌گردد.

مزایای خرید و فروش در بازار سرمایه

انجام معامله در بازار سرمایه مزایایی دارد؛ این امر، اشتیاق افراد به سرمایه گذاری در بازار مالی را افزایش می‌دهد. در این قسمت، شما را با مزایای نحوه قیمت گذاری سهام در بورس سرمایه گذاری در بازار بورس آشنا می‌سازیم.

1- سرمایه گذاری با حداقل میزان سرمایه

یکی از مهمترین مزایای بازار سرمایه، امکان سرمایه‌گذاری با حداقل میزان دارایی موجود است. کمترین میزان برای سرمایه‌گذاری پانصد هزار تومان است. همانطور که می‌دانید، برای سرمایه‌گذاری در انواع بازارها مانند بازار خودرو یا بازار ملک نیاز به مبلغ هنگفتی می‌باشد؛ در صورتی که در بازار بورس می‌توانید با کمترین میزان دارایی، سرمایه‌گذاری کرده و با معامله‌ای آگاهانه به سودی مطمئن برسید.

2- کسب سود

کسب سود در بازار سرمایه به دو طریق صورت می‌گیرد:

- افزایش ارزش سهام شرکت

- دریافت سود نقدی

با توجه به اینکه بازار بورس، بازاری احتمالی است، امکان تعیین میزان سود در این بازار وجود ندارد. از این رو، بهتر است به میزان سود و ضرر خود پایبند باشید. برای آشنایی با قواعد سیو سود به مقاله سیو سود در بورس مراجعه نمایید.

3- سهولت در نقدشوندگی

از دیگر مزیت‌های این بازار، نقدشوندگی بالا می‌باشد. به طوری که فرد در صورت نیاز می‌تواند در کوتاهترین زمان ممکن، سهام خود را به وجه نقد تبدیل نماید.

4- قانونی بودن سرمایه گذاری در بازار سرمایه

سرمایه‌گذاری در بورس از حمایت قانونی برخوردار بوده و به دلیل نظارت سازمان بورس اوراق بهادار، این بازار، محلی امن برای سرمایه گذاری مطمئن و اصولی به شمار می‌رود.

5- حفظ سرمایه در مقابل تورم

با خرید سهام شرکت، صاحب بخشی از شرکت می‌شوید و در صورت رشد ارزش سهام، سرمایه شما نیز افزایش می‌یابد. از این رو، با انتخابی درست و آگاهانه می‌توانید دارایی خود را در برابر تورم موجود حفظ کنید.

6- مشارکت در امور شرکت

با خرید بخشی از سهام شرکت، مالک قسمتی از آن شرکت می‌شوید. بنابراین، می‌توانید در امور شرکت از جمله: انتخاب مدیران، شرکت در مجامع، نحوه اداره شرکت و … مشارکت داشته باشید.

معایب خرید و فروش در بازار سرمایه

سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه، علاوه بر وجود مزایا، معایب و ریسک‌هایی نیز دارد که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم.

1- امکان از بین رفتن اصل سرمایه

معامله در بازار سرمایه، بدون داشتن دانش بورسی، ریسک سرمایه‌گذاری را افزایش می‌دهد، تا جایی که ممکن است اصل سرمایه نیز از بین برود. از این رو، هر فرد برای انجام معاملات موفق و سودآور نیازمند کسب اطلاعات کافی از سازوکار این بازار است.

2- امکان خطای تحلیلگران در بازار سرمایه

علم تحلیل، بسیار وسیع است، گاهی اوقات در وضعیتی مشابه، تحلیلهای مختلفی وجود دارد. این امر، ریسک معاملات را افزایش داده و ممکن است موجب بروز خطا و متضرر شدن سرمایه‌گذار شود.

3- تأثیر اخبار و شایعات در معاملات

اخبار و شایعات منتشر شده در مورد شرکتها موجب ایجاد نوسانات در قیمت نحوه قیمت گذاری سهام در بورس سهام می‌گردد. سرمایه‌گذاران تازه کار در مواجهه با این نوسانات، هیجانی عمل نموده و در نهایت متضرر می‌شوند. افراد می‌توانند با افزایش سطح دانش بورسی خود و انجام تحلیلهای موثق، هنگام بروز این نوسانات، تصمیم درستی اتخاذ نمایند.

4- وجود دلالان در بازار سرمایه

یکی از دلایل سلب اعتماد سرمایه‌گذاران، نوسانات ناگهانی قیمتها می‌باشد. این نوسانات معمولاً توسط دلالان بازار سرمایه و به نفع برخی افراد رخ می‌دهد. سازمان بورس اوراق بهادار، با وضع قوانین سختگیرانه، مانع از دخالت این افراد در بازار سرمایه می‌شود.

5- انتشار غیر واقعی صورتهای مالی

شرکتها طبق دستورالعمل‌های‌ سازمان بورس موظف به ارائه صورتهای مالی در پایان هر دوره می‌باشند. تحلیلگران و صاحبان سهام شرکت، با مطالعه و بررسی این گزارشات، از وضعیت دقیق و میزان سوددهی شرکت آگاهی می‌یابند. نتیجه بررسی این گزارشات تأثیر بسزایی در میزان سرمایه‌گذاری افراد دارد. به این منظور، گاهی شرکتها با انتشار اطلاعات غیر واقعی، مانع تصمیم گیری درست سهامداران می‌گردند.

تخلفات در خرید و فروش سهام

در خرید و فروش های بازار سرمایه، احتمال بروز خطا بسیار کم است. با این وجود، در بازار بورس تخلفاتی صورت می‌گیرد که موجب ایجاد اخلال در نظم بازار و دستکاری قیمتها می‌گردد. در ادامه به بیان برخی از این تخلفات می‌پردازیم.

مواردی از تخلفات بورسی

1. ثبت سفارش با قیمتی بسیار متفاوت از نرخ جاری بازار
2. تغییر قیمت در زمان بازگشایی نماد از طریق ثبت سفارش و در نهایت حذف سفارش در زمان پیش‌گشایش
3. ثبت سفارش طرفین خرید و فروش با هدف دستکاری قیمت
4. ثبت گسترده سفارش یا به عبارتی اوردرچینی بالا
5. ثبت سفارش با هدف افزایش حجم صف (خرید/فروش)
6. هماهنگی در انجام معاملات به جهت تغییر قیمتها
7. ثبت بیش از دو سفارش (خرید/فروش) در یک نماد با قیمتهای متفاوت
8. ثبت سفارش در حجمهای نامتناسب

نکات خرید و فروش

• ساعات انجام معاملات 09:00 الی 12:30 می باشد.
• سرمایه‌گذاری با حداقل میزان دارایی (حداقل مبلغ مورد نیاز برای خرید سهام 500 هزار تومان می‌باشد)
• کلیه تعهدنامه‌ها باید تایید گردد، در غیراینصورت معامله‌ای صورت نمی‌گیرد.
• آگاهی از قیمت مناسب برای خرید و یا فروش سهام نیاز به تحلیل و بررسی دارد؛ بنابراین پیش از معامله باید بررسی‌ها و تحلیل‌های لازم را به عمل آورد.
• با خرید اوراق بهادار از صنعتهای مختلف، در سبد سهام خود تنوع ایجاد کنید و از ریسک خود بکاهید.
• برای افراد مبتدی که اطلاعات و سرمایه لازم را ندارند، خرید عرضه اولیه می‌تواند گزینه مناسبی باشد. عرضه اولیه‌ها جزء سرمایه‌گذاری‌های کم ریسک محسوب می‌شوند.

• درباره عرضه اولیه بیشتر بخوانید.

توصیه!!

برای داشتن سرمایه‌گذاری موفق و پرسود در بازار سرمایه، علاوه بر کسب نحوه قیمت گذاری سهام در بورس اطلاعات مورد نیاز، بر هیجانات خود نیز کنترل داشته باشید. حتی‌الامکان معاملات خود را به صورت ماشینی و استراتژیک انجام دهید. با درنظر گرفتن اصول و قواعد سیو سود و رعایت حد ضرر، می‌توانید معاملات خود را هوشمندانه انجام دهید. با رعایت نکات گفته شده می‌توانید به سودی مطمئن در این بازار دست یابید.

بازده سهام چیست؟ | بررسی فرمول محاسبه بازده سهام به زبان ساده

واضح است که هر سرمایه‌گذار به دنبال کسب درآمد بیشتر از سرمایه‌گذاری است. اما سرمایه‌گذاری راه و روش خاص خود را دارد و بهتر است به عنوان سرمایه‌گذار، حداقل ایده کلی در مورد میزان بازدهی قابل دریافت، قبل از شروع سرمایه‌گذاری خود را داشته باشید. اما این سوال مطرح می‌شود که چطور سود سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی به خصوص بازار بورس را محاسبه کنیم؟

پاداشی که سرمایه‌گذار به دلیل سرمایه‌گذاری طی دوره‌ای به دست می‌آورد، بازده سرمایه‌گذاری نام دارد. در محاسبه بازده سرمایه‌گذاری برای تمامی گزینه‌های سرمایه‌گذاری باید محاسبه کنیم که چه میزان سود در مقابل چه میزان هزینه پرداختی به دست می‌آوریم. به این ترتیب، می‌توانیم میزان بازده سرمایه‌گذاری را تا حد درستی اندازه‌گیری کنیم.

با وجود اینکه محاسبه نرخ بازده سرمایه‌گذاری، قبل از ورود به بازار ضروری است، اما این محاسبه نمی‌تواند به تنهایی معیار خوبی برای تصمیم‌گیری باشد. زیرا، درصد بازده سرمایه‌گذاری فقط بر سود مالی تمرکز دارد و البته از این جهت نیز مشابه بسیاری از معیارهای سودآوری عمل می‌کند. به این ترتیب، این معیار شرایط جانبی را در نتیجه نهایی در نظر نمی‌گیرد. تحلیلگران متخصص و سرمایه‌گذاران با تجربه، برای محاسبه نرخ بازده مورد انتظار از یک سرمایه‌گذاری مشخص، در کنار بازده سرمایه‌گذاری از اطلاعات و داده‌های اقتصادی نیز استفاده می‌کنند. در این متن قصد داریم تا به طور اختصاصی به بررسی بازده سهام و کارایی محاسبه آن بپردازیم. با ما همراه باشید.

تعریف بازده سهام

بازده سهام (Stock returns) معيار با اهميتي در تصميم‌گيری مالی و به معنای میزان سود و تغییرات قیمتی یک سهام است. در محاسبه بازده سهام تغییرات قیمتی که از مرحله افزایش سرمایه و یا از سود سهمی به وجود می‌آیند، در فرمول وارد نمی‌شوند. بازده سهام به شکل درصد بیان می‌شود. با توجه به درصد بازده سهام می‌توانید برای سهام مورد نظرتان تصمیمات درست، که به کسب سود مناسب یا جلوگیری از ضرر و زیان منجر شود، اتخاذ کنید. بنابراین، بازده سودی است که به صورت مستقیم از محل سرمایه‌گذاری به دست می‌آورید و یا سودی است که از تغییرات قیمت ناشی می‌شود.

سرمایه‌گذار موفق باید بداند که چقدر از سرمایه خود را درگیر سرمایه‌گذاری کرده‌ و چقدر هزینه برای کسب سود از سرمایه‌گذاری پرداخت ‌نموده است. این هزینه‌ها باید با سود به دست آمده مقایسه شوند تا ارزشمندی سرمایه‌گذاری محاسبه شود. در این بین، بازه زمانی درگیری سرمایه نیز بسیار با اهمیت است. اطلاع از بازده سهام یا هر سرمایه‌گذاری دیگر، نوعی ابزار انگیزشی محسوب می‌شود.

همانطور که اشاره کردیم، بازده سرمایه‌گذاری به صورت درصد بیان می‌شود. گاهی این مسئله ممکن است در محاسبات باعث سردرگمی شود.
به عنوان مثال؛ فرض کنید سرمایه‌گذار X مبلغی معادل با 100 تومان و سرمایه‌گذار Y مبلغ 25 هزار تومان سود از یک سرمایه‌گذاری کسب کرده باشند. در نگاه اول به این اطلاعات ممکن است سرمایه‌گذار Y را در سرمایه‌گذاری خود موفق‌تر بدانید. در صورتی که ممکن است با در نظر گرفتن سرمایه اولیه و هزینه‌های مربوط، تصورات به کلی بهم بریزد. اگر هزینه سرمایه‌گذاری فرد X برابر با 500 تومان باشد، او 20 درصد در جریان این سرمایه گذاری بازده دارد. این در حالی است که، در فرد Y اگر هزینه سرمایه‌گذاری 250 هزار تومان بوده باشد، او 10 درصد بازده کسب کرده است.

همانطور که در مثال بالا مشاهده کردید، بررسی میزان موفقیت یک سرمایه‌گذار تنها به درصد سود او اتکا ندارد و درصد بازده اطلاعات کافی برای سرمایه‌گذاری در اختیار شما قرار نمی‌دهد.

فرمول محاسبه بازده در بورس

بازده سرمایه‌گذاری از دو بخش بازده قیمتی و بازده نقدی تشکیل می‌شود که در ادامه نحوه محاسبه آن‌ها را بررسی می‌کنیم.

بازده سرمایه‌ یا بازده قیمتی

بازده سرمایه به تفاوت بین قیمت خرید و فروش یک ورق بهادار یا دارایی خاص گفته می‌شود و از طریق فرمول زیر محاسبه می‌شود:

قیمت خرید / (قیمت خرید – قیمت فروش) = بازده قیمتی

بازده نقدی سرمایه گذاری

به سودی که به صورت جریانات نقد در دوره به دست سرمایه‌گذار می‌رسد، بازده نقدی می‌گوییم. به عنوان مثال؛ بازده نقدی سهام که به DPS معروف است و سالانه دریافت می‌شود، جریان نقد دوره‌ای محسوب می‌شود. البته، گاهی ممکن است طی دوره سرمایه‌گذاری، جریان نقد دوره‌ای وجود نداشته باشد. در چنین شرایطی بازدهی نقدی صفر در نظر گرفته می‌شود. بازده نقدی با فرمول زیر محاسبه می‌شود:

قیمت خرید / جریان نقد = بازده نقدی

محاسبه بازده کل سرمایه گذاری

برای محاسبه بازده کل کافیست تا بازده نقدی و بازده سرمایه‌ای که از فرمول‌های بالا به دست آورده شده است را با یکدیگر جمع کنید. پس، فرمول بازده کل نیز به صورت زیر خواهد بود:

بازده نقدی + بازده سرمایه‌ای = بازده کل

همانطور که مشاهده کردید، محاسبه بازده سهام به راحتی انجام می‌شود. البته، این محاسبات مختص به دست آوردن درصد بازده سهام نیست. سرمایه‌گذاران دیگر بازارهای مالی نیز با توجه به نوع سرمایه‌گذاری و استراتژی معاملاتی خود می‌توانند بازده سرمایه‌گذاری‌های مختلف را محاسبه کنند.

محاسبه بازده سهام چه کارایی دارد؟

شاید بتوانیم مهم‌ترین کارکرد درصد بازده سهام را این بدانیم که با این عدد معامله‌گر می‌تواند از این که تا چه اندازه به هدف خود نزدیک شده و بازدهی قابل انتظار خود را کسب کرده است، آگاه شود. این مسئله از آن جهت اهمیت دارد که نتیجه آن می‌تواند نشان دهد که فرد در معاملات خود بر اساس استراتژی انتخابی تا چه میزان موفق بوده است. در صورت عدم موفقیت، مشخصاً مشکلی وجود دارد که سرمایه‌گذار باید در اولین زمان ممکن نسبت به حل آن اقدام کند و یا حتی در مواردی استراتژی خود را تغییر دهد.
به همین دلیل، نیاز است تا محاسبه بازده سهام را دوره‌ای و منظم انجام دهید و نتایج را ذخیره کنید. در طول زمان با مقایسه نتایج می‌توانید روند صعودی و یا حتی نزولی پیشرفت خود را به خوبی مشاهده کنید. این مسئله می‌تواند شما را با واقعیت سرمایه‌گذاری رو‌به‌رو کند.
توجه داشته باشید که، محاسبه بازده سهام تنها برای بررسی سهام خریداری شده نیست. حتی اگر سهمی خاص را برای خرید مد نظر دارید، می‌توانید در یک بازه زمانی مشخص قیمت و سود نقدی تعلق گرفته به آن را محاسبه کنید. اگر عدد به دست آمده بازده مناسبی را نشان می‌دهد، باید برای ورود به سهم مورد نظر شرایط را آماده کنید.

عوامل تاثیرگذار در بازده سهام

در خصوص عوامل تاثیرگذار در بازده سهام باید این را بدانیم که، دستیابی به این عوامل نیاز به بررسی پیشینه سهام بازار دارد. بر این اساس، با توجه به مطالعات صورت گرفته در این زمینه، از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار در بازده سهام شرکت‌‏های پذیرفته‌ شده در بورس اوراق بهادار تهران می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نسبت‏ نقدینگی
• نسبت‏ اهرمی
• نسبت‏ فعالیت
• نسبت‏ سودآوری
• نسبت‏‌های بازار
• نسبت‏ مبتنی بر جریان نقدی
• شاخص‌های ریسک
• مدیریت سود
• پیش‌بینی سود
• سرمایه‌‏گذاری واقعی
• ویژگی‌‏های شرکت
• و .

مشکلات موجود در محاسبات بازده سهام

با وجود این که محاسبه بازده سهام برای سرمایه‌گذاری در بازار بورس کارایی بسیاری دارد، اما نمی‌توان از مشکلات آن چشم‌پوشی کرد. یکی از آشکارترین عیوب محاسبه بازده سهام وارد نكردن هزينه‌های موثر به محاسبات است. بنابراین، نمی‌توان زمان را که مهم‌ترین هزینه موثر در بازده سرمایه است، عملا در محاسبات تاثیر داد.

جهت دستیابی به اهمیت زمان فرض کنید که سهمی را در بازار خریداری کرده و آن را برای مدت زمان 50 سال نگهداری کرده‌اید. طی مدت 50 سال به سود 100 درصد رسیده‌اید. آیا با گذشت مدت زمان طولانی 50 ساله و در نظر گرفتن تورم، دیگر مسائل اقتصادی و ارزش زمانی پول، این سود ارزش قابل قبولی دارد؟ پس، به طور واضح نسبت سود به هزینه به تنهایی اهمیت ندارد. زمان نیز درصد چشمگیری از موفقیت در سرمایه‌گذاری را درگیر می‌کند. اما با این وجود، در محاسبه بازده سهام به طور کلی نادیده گرفته می‌شود.
البته، این مسئله راه حل دارد. برای حل این مشکل باید به نوعی این فاکتور را در بازده سهام وارد کنید. برای مثال؛ می‌توانید درصد بازده به دست آمده را بر طول دوره تقسیم کنید. با این کار مشخص می‌کنید که در طول زمان مشخص، چه اندازه بازدهی وجود داشته است. این اطلاعات را با سودآوری دیگر بازارهای مالی، بانک و … مقایسه کنید. نتیجه این مقایسه شما را برای ادامه حضور و یا ترک بازار متقاعد خواهد کرد.
بازه زمانی طولانی‌تر برای محاسبه بازده، پاسخ کامل‌تری ارائه می‌دهد و نقش نوسانات معمولی و روزمره در سهام، در نتیجه کم رنگ‌تر خواهد شد. محاسبه در بازه زمانی کوتاه بازده را درگیر نوسانات خواهد کرد.

مشکل دیگر در این مفهوم این است که، اگر تمام هزینه‌ها را به درستی محاسبه نکنید، حاصل درستی برای بازده سرمایه‌گذاری به دست نخواهید آورد. گاهی هزینه‌های مورد انتظار در یک سرمایه‌گذاری عمداً یا سهواً به درستی محاسبه نمی‌شود. به عنوان مثال؛ در ارزیابی نرخ بازده سرمایه‌گذاری در سهام شرکت‌های فعال در بازار سرمایه، کلیه هزینه‌های مرتبط باید در نظر گرفته شود. این موارد شامل کارمزد کارگزاری‌ها نیز می‌شود. این دسته از هزینه‌ها می‌توانند به میزان چشم‌گیری درصد بازده سهام یا دیگر سرمایه‌گذاری‌ها را کاهش نحوه قیمت گذاری سهام در بورس دهند.

ریسک سرمایه گذاری

سرمایه‌گذاری در تمام بازارهای مالی ریسک‌های مربوط به خود را دارد؛ زیرا هر لحظه ممکن است که بازار تحت تاثیر عوامل مختلفی مثل: نوسانات بازار، تورم، مشکلات اقتصادی، مشکلات تجاری و . قرار بگیرد. تمام این موارد ریسک را به سرمایه‌گذاری اضافه می‌کنند. به این ترتیب، هر فرد قبل از ورود به هر بازاری باید به شرایط اقتصادی، روحیات سرمایه‌گذاری، میزان ریسک‌پذیری، درجه صبر در شرایط حساس و . توجه کند و متناسب با نتیجه این بررسی، گزینه‌های مختلف در سرمایه‌گذاری را انتخاب کند.

در سیستم مالی احتمال اختلاف بازده مورد انتظار و بازده واقعی را ریسک می‌گوییم. هر اندازه احتمال عدم موفقیت در سرمایه‌گذاری بیشتر باشد، اصطلاحاً ریسک سرمایه‌گذاری بیشتر می‌شود. ریسک‌ها انواع مختلفی دارند و افراد نیز از لحاظ درجه ریسک‌پذیری به گروه‌های مختلفی تقسیم می‌شوند.

در تعمیم ریسک به مفهوم بازده سرمایه‌گذاری می‌توانیم بگوییم که، درصد بازده نسبت به ریسک تنظیم نمی‌شود. با این وجود، طبق اصلی که در دنیای سرمایه‌گذاری مشهور است، بازده سرمایه‌گذاری رابطه مستقیمی با ریسک دارد. به این ترتیب، به هر میزان که احتمال بازده سرمایه‌گذاری بیشتر باشد، ریسک احتمالی نیز بیشتر خواهد بود.
سرمایه‌گذاری بدون ارزیابی ریسک احتمالی و تنها با اتکا بر درصد بازده سرمایه‌گذاری، ممکن است نتیجه نهایی را بسیار متفاوت از نتیجه پیش‌بینی شده کند.

سخن پایانی

امروزه نرم‌افزارهای بسیاری محاسبات بازده سهام را برای سهام شرکت‌های فعال بازار سرمایه انجام می‌دهند. استفاده از درصد بازده سهام، رفتار و استراتژی معاملاتی معامله‌گر را بر اساس یک مقدارِ اندازه‌گیری به چالش می‌کشد. این محاسبات امکان مقایسه بین استراتژی‌های معاملاتی را برای شما فراهم می‌کند. این مسئله می‌تواند برای سرمایه‌گذاران بازار اهمیت زیادی داشته باشد.
بازده سهام به شما نشان می‌دهد که تا چه اندازه سرمایه‌گذاری شما موفقیت‌آمیز بوده و به سمت اهدافتان پیش می‌رود. این ارزیابی به شما کمک می‌کند ترکیب مناسبی از اوراق بهادار و سهام را برای به حداکثر رساندن بازده در افق زمان سرمایه‌گذاری خود انتخاب کنید.

سوالات متداول

آیا انتخاب بازه زمانی در محاسبه بازده اهمیت دارد؟

به طور کلی فاکتور زمان در محاسبه بازده وارد نشده است؛ اما وارد کردن بازه زمانی به شیوه ذکر شده در مقاله، رفتار شما را بهتر و درست‌تر نشان خواهد داد.

کارایی محاسبه بازده سهام چیست؟

شاید بتوانیم مهم‌ترین کارکرد درصد بازده سهام را این بدانیم که با این عدد معامله‌گر می‌تواند از این که تا چه اندازه به هدف خود نزدیک شده و بازدهی قابل انتظار خود را کسب کرده است، آگاه شود.

کارگزاری هوشمند رابین

کارگزاری فارابی

این مقاله به کوشش زهرا هادی زاده و دیگر اعضای تیم نظارت تولید شده است. تک‌تک ما امیدواریم که با تلاش خود، تاثیری هر چند کوچک در بهبود کیفیت وب فارسی داشته باشیم.

نگاهی به چگونگی قیمت گذاری سهام «نیرو» در بازار!

بر اساس اطلاعات ارائه شده طی گزارش فعالیت ماهانه بهمن، از مجموع سرمایه‌گذاری‌های شرکت به مبلغ 168.1 میلیارد ریال، بیش از 99 درصد در سهام شرکت‌های غیر بورسی سرمایه‌گذاری شده است. همچنین .

شرکت نیرو سرمایه (نیرو)

معرفی:

شرکت نیرو سرمایه به منظور تعاون و مشارکت کارکنان شرکت برق منطقه‌ای تهران در سرمایه‌گذاری و بهره‌مندی از سود حاصل از آن و همچنین در جهت تحقق اهداف شرکت در زمینه ارائه خدمات مشاوره‌ای مالی ، سرمایه‌گذاری ، مدیریت و فنی ، در تاریخ 26 اردیبهشت ماه 1373 تحت نام شرکت سرمایه‌گذاری و خدمات نیرو (نیرو سرمایه) با شخصیت حقوقی «سهامی خاص» در اداره ثبت شرکت‌ها و مؤسسات غیرتجاری تهران ، به ثبت رسیده است. شرکت در تاریخ 8 اردیبهشت ماه 1390 وارد بازار پایه شرکت فرابورس شد و در تاریخ 22 اسفند ماه همان سال نماد نیرو سرمایه در این بازار گشایش یافت .

سهام شرکت نحوه قیمت گذاری سهام در بورس در حال حاضر تحت نماد نیرو در گروه ماشین‌آلات و دستگاه‌های برقی در بازار پایه زرد فرابورس مورد معامله قرار می‌گیرد. همچنین لازم به ذکر است طی یک سال اخیر با ابهامات و هیجانات ایجاد شده در بازار و روند نزولی شاخص کل، این سهم نیز با افزایش فشار عرضه مواجه و روندی نزولی را طی و اصلاح قیمتی 48 درصد را تجربه نموده است که این اصلاح قیمت با در نظر گرفتن مشارکت در افزایش سرمایه 110 درصدی طی دی ماه سال جاری و سود نقدی 300 ریال سال مالی 99، مورد محاسبه قرار گرفته است. روند تغییرات قیمت و حجم سهام مورد معامله طی یک سال گذشته به صورت زیر بوده است:

ترکیب سهامداران:

از سهامداران اصلی شرکت نیرو سرمایه، شرکت ثروت سازان آکام (سهامی خاص) با مالکیت مستقیم 13.21 درصد می‌باشد. ترکیب سهامداران اصلی شرکت بر اساس آخرین تغییرات تا تاریخ 12 بهمن ماه، به صورت جدول زیر بوده است:

ترکیب سرمایه‌گذاری‌ها:

بر اساس اطلاعات ارائه شده طی گزارش فعالیت ماهانه بهمن، از مجموع سرمایه‌گذاری‌های شرکت به مبلغ 168.1 میلیارد ریال، بیش از 99 درصد در سهام شرکت‌های غیر بورسی سرمایه‌گذاری شده است. همچنین از مبلغ مذکور، 71.76 درصد در گروه ماشین‌آلات و دستگاه‌های برقی، 6.6 درصد در گروه رایانه و فعالیت‌های وابسته به آن و 21.6 درصد در سایر گروه‌ها قرار دارد. سرمایه‌گذاری شرکت در بازار سرمایه نیز محدود به سرمایه‌گذاری 7 میلیون ریالی در سهام شرکت آلومینیوم پارس (فپارس) می‌باشد.

محاسبه NAV :

طی این گزارش به منظور بررسی ارزندگی سهام شرکت به بررسی خالص ارزش روز دارایی‌ها ( NAV ) هر سهم آن پرداخته شده است. خلاصه محاسبات مذکور به صورت جدول زیر می‌باشد:

همان‌طور که بیان شد تقریباً تمام سرمایه‌گذاری‌های شرکت در سهام شرکت‌های غیر بورسی می‌باشد و با توجه به عدم معامله این گونه سهام در بازار و درنتیجه عدم دسترسی به قیمت‌ها، در محاسبات جدول فوق به منظور برآورد ارزش حال دارایی‌ها، از روش مقایسه‌ای و نسبت P/S استفاده شده است. بر اساس اطلاعات تاریخی، نسبت P/S بازار سرمایه در حال حاضر در حدود 2.37 می‌باشد که به منظور ارزش‌گذاری سرمایه‌گذاری‌های شرکت با توجه به عدم معامله سهام شرکت‌های سرمایه پذیر و درنتیجه ریسک نقد شوندگی بالاتر نسبت به شرکت‌های حاضر در بازار سرمایه ایران، نسبت مذکور برابر 2 در نظر گرفته شده است و نهایتاً ارزش حال حاضر سرمایه‌گذاری‌ها، مبلغی بیش از 2.87 هزار میلیارد ریال برآورد شده است که با سرمایه جدید شرکت به مبلغ 136 میلیارد ریال، خالص ارزش روز دارایی‌های هر سهم شرکت ( NAV ) مبلغ 21.724 ریال محاسبه گردیده است.

با در نظر گرفتن قیمت سهام پس از افزایش سرمایه 110 درصدی و برابر 13.920 ریال در تاریخ 13 اسفند ماه، نسبت P/NAV هر سهم برابر 0.64 محاسبه گردیده است که بیانگر قیمت‌گذاری سهم تنها به 64 درصد خالص ارزش روز دارایی‌ها یا همان NAV می‌باشد و در مقایسه با ارزش‌گذاری سهام شرکت‌های دیگر با حوزه فعالیت مشابه، برابر 65 تا 75 درصد NAV ، به نظر سهام این شرکت اندکی پایین‌تر از ارزش ذاتی خود در بازار قیمت‌گذاری شده است.