الگوی معکوس سر و شانه چیست؟

• قرار دادن حد ضرر بالای شانه سمت راست منطقی است، چرا که در آن ناحیه روند حرکت قیمت از صعودی به نزولی تغییر کرده است. توجه داشته باشید که قله شانه سمت راست از قله سر الگو پایین‌تر است، بنابراین شکسته شدن سقف شانه سمت راست احتمال پایینی دارد، مگر اینکه روند صعودی مجددا ادامه پیدا کند.
• در تعیین حد سود به روشی که در بالا توضیح داده شد، فرض بر این است که افرادی که به اشتباه دارایی یا جفت‌ارز مورد معامله را در زمان نامناسب خریداری کرده‌اند، مجبور خواهند شد تا از معاملات خود خارج شوند و لذا در نتیجه این اقدام آن‌ها، قیمت به اندازه حرکت صعودی شانه الگو، کاهش پیدا می‌کند.
• خط گردن سطحی از قیمت را نشان می‌دهد که بسیاری از معامله‌گران در آن درد و رنج ناشی از ضرر مالی را احساس می‌کنند و مجبور خواهند شد از معاملات خود خارج شوند، لذا در نتیجه این اقدام آن‌ها قیمت به سمت پایین و هدف تعیین شده حرکت می‌کند.
• حجم معاملات را نیز می‌توان زیر نظر گرفت. برای مثال، در طول الگوی سر و شانه معکوس، انتظار داریم با شکست خط گردن حجم معاملات خرید افزایش یابد. این حرکت قیمت، افزایش تمایل معامله‌گران به خرید را نشان می‌دهد.

الگوی سر و شانه معکوس در تحلیل تکنیکال چیست؟

الگوی سر و شانه معکوس با سه دهانه مشخص می شود (سر و شانه ها به سمت بالا قله دارند) و پایین دهانه رو به پایین است.

الگوی معکوس سر و شانه ها در همه بازارها ، در همه بازه های زمانی وجود دارد و با تغییر روند نزولی همراه است.

یکی از محبوب ترین و قابل اعتمادترین سازنده های مورد استفاده در تحلیل تکنیکال است. همانطور که از نام آن پیداست

شکلی شبیه سر و شانه دارد. این الگوی پایین سر و شانه ها معمولاً نشانگر تغییر روند قیمت است. در صورت بروز ، احتمالاً

بر خلاف روند نزولی قبلی حرکت خواهد کرد.

با این وجود ، برخی از تفاوتهای اساسی و معیارهای عملکرد وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرند.

شناسایی الگوی سر و شانه معکوس:

شانه چپ: کاهش قیمت، ایجاد یک دره و سپس افزایش قیمت

سر: کاهش مجدد قیمت تا ایجاد دره‌ای پایین‌تر

شانه راست: افزایش و سپس کاهش قیمت و شکل‌دادن دره‌ سمت راست

شکل‌گیری سر و شانه معکوس نیز به‌ندرت به‌طور کامل دیده می‌شود و ممکن است بین شانه‌ها و سر،

روند حرکات دیگری دیده شود.

به یاد داشته باشید روند پشت, یک الگوی سر و شانه معکوس نزولی است. بنابراین هنگام شناسایی این الگو به

روند پشت آن هم دقت کنید.

ترسیم خط گردن:

خط گردن (neckline) سطح حمایت یا مقاومتی است که معامله‌گرها برای تعیین محدوده‌های مناسب و استراتژیک به‌منظور

سفارش‌گذاری استفاده می‌کنند. در حقیقت در سر و شانه، وقتی شانه سمت راست به زیر خط گردن برسد، به‌معنای

شکسته‌شدن حمایت و سقوط بیشتر قیمت است. در سر و شانه معکوس این روند برعکس است و وقتی شانه سمت راست

به بالای خط گردن برسد، معنای آن شکست مقاومت و ادامه جهش است.در الگوی سر و شانه معکوس، حد ضرر را می‌توان

درست زیر شانه راست تعیین کرد. در این الگو هم می‌توانیم حد ضرر را روی سر الگو تنظیم کنیم. با این حال، این کار نیز معامله‌گر

را در معرض ریسک بیشتری قرار می‌دهد. در نمودار بالا، حد ضرر روی ۱۰۴ دلار (درست زیر شانه راست) تنظیم شده است.

پس از تکمیل‌شدن الگوی سر و شانه معکوس، قیمت به‌اندازه فاصله بین سر تا خط گردن کاهش یا افزایش می‌یابد.

در حقیقت، هدف یا حد سود برای این الگو، تفاوت قیمت بین سر و پایین‌ترین سطح (کف) در هر کدام از شانه‌ها است.

این اختلاف قیمت از خط گردن کاسته می‌شود تا هدف سود در مسیر نزولی به دست آید. برای الگوی سر و شانه معکوس نیز

این اختلاف قیمت به خط گردن اضافه می‌شود تا هدف قیمت و نقطه سود در مسیر صعودی مشخص شود.

آشنایی با الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال

این الگو از یک قله (شانه) و سپس یک قله‌ی بالاتر (سر) و سپس دوباره یک قله‌ی پایین (شانه) تشکیل شده است.

«خط گردن» با متصل کردن پایین‌ترین نقاط دو فرورفتگی ایجاد می‌شود.

شیب این خط ممکن است رو به بالا یا پایین باشد.

معمولاً وقتی شیب پایین است نشانهٔ قابل اطمینان تری ارائه می‌دهد.

در این مثال به راحتی می‌توانیم الگوی سر و شانه‌ها را ببینیم.

سر دومین قله و بالاترین نقطه در الگو است. دو شانه نیز قله هستند اما به ارتفاع سر نمی‌رسند.

بدین شکل ترتیب ورود را زیر خط گردن قرار می‌دهیم.

همچنین می‌توانیم هدف را با اندازه‌گیری نقطهٔ بالای سر در خط گردن محاسبه کنیم.

این فاصله تقریباً برابر با میزان تغییر قیمت پس از شکستن خط گردن است.

می‌توانید ببینید که وقتی قیمت از خط گردن را بشکند حداقل به اندازه‌ی فاصلهٔ بین سر و خط گردن ادامه خواهد داشت.

می دانیم که با خودتان می گویید «قیمت حتی از آن‌ هم بیشتر حرکت کرده است».

ولی ما به شما می‌گوییم: «حریص نشوید!»

الگوی سر و شانه‌های معکوس

از نامش معلوم است. همان سر و شانه‌ها اما در الگوی معکوس سر و شانه چیست؟ جهت معکوس.

یک دره شکل می‌گیرد (شانه) و سپس یک دره پایین‌تر (سر) و بعد یک دره بالاتر (شانه). این‌ها بعد از حرکتهای ممتد نزولی رخ می‌دهند.

در اینجا می‌توانید ببینید که مانند الگوی سر و شانه‌ها اما معکوس آن است.

در این حالت ترتیب ورود طولانی را بالای خط گردن قرار می‌دهیم.

هدف ما مانند الگوی سر و گردن محاسبه می‌شود.

فاصلهٔ بین سر و خط گردن را اندازه گیری کنید.

این تقریباً مقداری است که قیمت بعد از شکستن خط گردن تغییر می‌کند.

می‌توانید ببینید که قیمت بعد از شکستن خط گردن افزایش خوبی داشت.

محاسبه میزان سود در الگوی سر و شانه‌ها

اگر به هدفتان برسید یعنی قیمت به میزان فاصله‌ی بین سر تا گردن حرکت کند باید از سودتان راضی باشید. این میزان حرکت می‌تواند کافی باشد.

اما در برخی از تکنیک‌های مدیریت سرمایه ممکن است مقداری از سودتان را ببندید و باز هم معاملاتتان را باز بگذارید تا شاید قیمت در جهت مطلوب شما حرکت کند.

اگر به ادامه‌ی روند امید دارید و احتمال معقولی با نشانه‌های مناسبی می‌دهید که قیمت بیش از این هم حرکت خواهد کرد می‌توانید نیمی از سود خود را سیو کنید الگوی معکوس سر و شانه چیست؟ و نیمی از معامله را باز بگذارید. اصطلاحا به سودتان اجازه‌ی رشد بدهید.

الگوی سر و شانه‌ی معکوس در تحلیل تکنیکال

تشخیص و تفسیر صحیح الگوها یکی از جنبه‌های رایج در تحلیل تکنیکال است که برای پیش‌بینی قیمت دارایی‌ها و اوراق بهادار در بازار سهام استفاده می‌شود. الگوهای نمودار در تحلیل تکنیکال، اشکال گرافیکی از روان‌شناسی جمعی بازار در یک زمان معین هستند. اغلب از مشاهده‌ی نمودا‌رهای قیمت در بازه‌های نسبتاً بزرگ، می‌توان نوعی الگوی قابل تشخیص را دریافت که به طور مکرر ظاهر می‌شود و می‌توان از مشاهده‌ی آن‌ها، حرکت‌های مشابه را در روند آتی قیمت‌ها پیش‌بینی نمود، زیرا الگوها محصول رفتار شرکت‌کنندگان در بازارند و رفتار انسان‌ها در بسیاری از موارد مشابه، تکرارشونده و تابع تقلید از یکدیگر است.
در مقاله‌ی مربوط به الگوی سر و شانه، درباره‌ی تعریف انواع الگوهای برگشتی یا معکوس (reversal patterns) خواندیم. این الگوها دارای سقف و کف‌های تکرار شونده‌ای هستند که پس از شکل‌گیری الگو، قیمت‌ها تمایل به جهت معکوسِ روند سابق را نشان می‌دهد؛ یعنی اگر روند قیمت‌ها پیش از شروع الگو صعودی بوده، در پایان الگو روندِ نزولی به خود خواهد گرفت و اگر ابتدای الگو با روندی نزولی آغاز شده باشد، پس از فراز و فرودها و تشکیل قله‌ها و کف‌های تکرارشونده و تکمیل شکل الگو، روندی صعودی در پیش خواهد گرفت.

تعریف الگوی سر و شانه‌ی معکوس (Inverse Head and Shoulder Pattern) در تحلیل تکنیکال

الگوی سر و شانه‌ای معکوس، شکل وارونه‌ی الگوی سر و شانه است که به‌عنوان یک الگوی برگشتی از یک روند نزولیِ اولیه شکل گرفته، در پایان الگو به یک روند صعودی منجر می‌گردد. این الگو از سه V یعنی شانه‌ی چپ، سر و شانه‌ی راست تشکیل شده است که بخش سر دارای دره‌ای عمیق‌تر از شانه‌ی چپ و راست است؛ خط گردن نیز خطی است که دو قله‌ی قیمت را به هم متصل می‌کند. این الگو زمانی در مطلوب‌ترین حالت است که خط گردن افقی باشد یعنی قیمت‌ها، دو قله‌ی مشابه را تجربه نمایند. قله‌های مشابه اعتبار بیشتری برای تخمین قیمت‌های آتی دارند و سیگنالی قوی برای نقطه‌ی پایان الگو خواهد بود. در ادامه بیشتر با قسمت‌های الگوی سر و شانه‌ی معکوس و تفسیر آن آشنا می‌شویم.

سه قسمت الگوی سر و شانه‌ای معکوس به شرح زیر است:

شانه‌ی چپ (left shoulder) در الگوی سر و شانه‌ی معکوس

این شانه از یک روند نزولی شدید و سپس یک روند صعودی شدید (رالی‌وار) تشکیل می‌شود، با شیب نزولی تندتر از روند نزولی قبل از آغاز الگو و با حجم زیاد معاملات (فروش‌های سنگین). سپس رالی به همان سطح قیمتی که از آنجا شروع شده بود (neckline) بازمی‌گردد (اما با حجم معاملات کمتر)، در نتیجه یک الگوی V شکل را تشکیل می‌دهد.

سر (head) در الگوی سر و شانه‌ی معکوس

در این قسمت، سر شبیه شانه‌ی چپ اما یک پله پایین‌تر از آن شکل می‌گیرد. این کاهش، قیمت سهم یا دارایی را با تفاوت قابل‌توجهی که به‌وضوح در نمودار قیمت مشهود است، به پایین‌تر از کف‌های روند قبلی می‌رساند (lower low). در نهایت این روند نزولی دوم نیز معکوس شده و با افزایش قیمت، تقریباً به همان سطحی خواهد رسید که شانه چپ از آنجا شروع شده و به پایان رسیده بود (neckline)؛ البته این بار با این تفاوت که در این روند صعودی، حجم معاملات نسبت به روند قبلی کمتر خواهد بود. این سطح قیمت، یعنی محدوده‌ی خط گردن، همچنین بالاتر از خط روند نزولی خواهد بود که با اتصال سقف‌های تجربه شده در روند نزولی قبل ایجاد شده است. این الگو اولین سیگنالی است که نشان می‌دهد احتمالاً روند کاهش قیمت‌ها رو به پایان باشد و ممکن است یک بازگشت از روند نزولی نزدیک باشد.

شانه‌ی راست (right shoulder) در الگوی سر و شانه‌ی معکوس

شانه‌ی راست تقریباً تصویر آینه‌ای از شانه‌ی چپ است، اما با حجم معاملات فروش کمتر که به معنای تمایل کمتر فعالان بازار برای فروش و اشتیاق آن‌ها به نگهداری است. در روند نزولی این شانه، قیمت تقریباً تا همان سطح کف شانه‌ی اول کاهش می‌یابد، اما رالی با کف‌های بالاتری (higher lows) نسبت به رالی قبلی که سر الگو را تشکیل داده بود، شروع به بازگشت می‌کند.
همان گونه که مشاهده کردید در تفسیر الگوی سر و شانه‌ی معکوس، علاوه بر مشاهده‌ی نمودارهای صعودی و نزولی قیمت، توجه به حجم معاملات نیز می‌تواند تفسیر شفاف‌تری از روند در حال جریان، جهت گرایش تدریجی فعالان به سمت خرید، فروش یا توقف در سهم موردنظر و پیش‌بینی روند پیش‌رو ارائه نماید. حال لازم است بدانیم چگونه با این الگو کار کنیم.

تفسیر الگوی سر و شانه‌ای معکوس

الگوی سر و شانه‌ای معکوس اغلب در کف قیمت بازار (bearish market) ظاهر می‌شود و خبر از پایان روند نزولی قیمت‌ها خواهد داشت؛ بنابراین تشخیص الگوی سر و شانه‌ی معکوس، موجب خوشحالی دارندگان سرمایه است زیرا حاوی سیگنالی از یک حرکت صعودی قوی (bullish) است. در الگوی سر و شانه‌ای معکوس، خط گردن از سقف‌های تکرارشونده تشکیل می‌گردد؛ هرچه تعداد دفعات برخورد یا نزدیک شدن نقاط داده به خط گردن بیشتر باشد، خط مقاومت معتبرتری خواهد ساخت که نشان می‌دهد به‌زودی این خط شکسته شده، قیمت‌ها روند صعودی پرقدرت‌تری را در پیش خواهند گرفت.

سیگنال خرید در الگوی سر و شانه‌ای معکوس

در این الگو سیگنال خرید زمانی فعال می‌شود که در انتهای شانه‌ی راست، خط روندِ صعودی خط گردن را به سمت بالا شکسته، قیمت سقفی بالاتر از سقف‌های تجربه‌شده روی خط گردن را لمس نماید. همچنین در تشخیص الگوهای سر و شانه‌ای معکوس، مشاهده‌ی نقطه‌ی شکست (breakout point) و تبدیل خط مقاومت به خط حمایت، نکاتی که باید موردتوجه قرار گیرند تعداد برخورد داده‌های قیمت به خطوط مقاومت و حمایت، مدت‌زمان ماندن قیمت در محدوده‌ی حمایت و مقاومت و پرقدرت بودن شکست خط مقاومت هستند که به ما در معاملات به‌موقع و پیش‌بینی‌های دقیق‌تر کمک خواهند نمود.
به طور خلاصه می‌توان گفت هرچه روند نزولی در ابتدای الگو شدیدتر باشد، صعود قیمت‌ها در پایان الگو قطعی‌تر است. در این راستا می‌توان به نشانه‌های زیر به‌عنوان ویژگی‌هایی که اثربخشی الگوی سر و شانه‌ی معکوس را افزایش می‌دهد اشاره نمود:

• در این الگو وجود شیب‌های تند نزولی و صعودی (کاهش و افزایش ناگهانی قیمت) قطعیت بیشتری به الگوی سر و شانه‌ای معکوس می‌دهد؛ یعنی هر چه روند نزولی قیمت پیش از شروع الگو شدیدتر بوده باشد، روند صعودی بعد از آن نیز قوی‌تر خواهد بود.
• دقت این الگو زمانی افزایش می‌یابد که شانه‌ی راست از شانه‌ی چپ پایین‌تر باشد؛ [این یعنی قیمت‌ها کف پایین‌تری را نسبت به ابتدای الگو تجربه می‌کنند].
• هرچه سقف‌های تجربه‌شده مشابه‌تر باشند و خط گردنِ افقی‌تری را شکل دهند، خط مقاومت، اعتبار بیشتری برای تبدیل‌شدن به خط حمایت خواهد داشت و می‌توان از آن برای پیش‌بینی کف قیمت برای روندهای آتی در نظر گرفت که دیگر قیمت پایین‌تر از آن نخواهد آمد.

برای کسب بیشترین سود از این الگو لازم است به این مراحل دقت کنید:

• وقتی الگو تکمیل شد درست پس از مشاهده‌ی کندلی که موجب شکسته شدن خط گردن شده، محل مناسبی برای ورود است.
• حد ضرر خود را در محدوده‌ی کف شانه‌ی راست قرار دهید.
• بر اساس فرمول محاسبه‌ی قیمت هدف، در موقعیت خرید باقی بمانید تا به سود موردنظر برسید.

اشکال متنوع الگوی سر و شانه‌ای معکوس

در واقع الگوی سر و شانه‌ی معکوس همیشه با یک خط گردن کاملاً افقی (به معنی قیمت‌های سقف دقیقاً مشابه) ظاهر نمی‌شود. بر اساس شیب خط گردن ناشی از عدم تشابه سقف‌های تجربه‌شده، غیر از فرم استاندارد الگو، دو نوع الگوی سر و شانه‌ای معکوس دیگر نیز وجود دارد: سر و شانه‌ای معکوس با خط گردن رو به بالا (upward neckline) یا با خط گردن رو به پایین (downward neckline). در تصاویر زیر این دو نوع الگوی سر و شانه‌ای معکوس را واضح‌تر مشاهده می‌نمایید.

تعیین قیمت هدف (Target Price) با الگوی سر و شانه‌ای معکوس در تحلیل تکنیکال

محاسبه‌ی قیمت هدف برای الگوهای سر و شانه‌ای معکوس مشابه فرایند الگوهای سر و شانه است، اما در این مورد، از آنجا که این الگو پایان روند نزولی را پیش‌بینی می‌نماید، تحلیل‌گر بالاترین قیمتی که سهم ممکن است در آینده تجربه کند، محاسبه خواهد کرد (higher high). انتظار می‌رود به‌محض شکسته شدن خط گردن (breakout) قیمت افزایش یابد تا به قیمت هدف نزدیک شود، یا پس از یک بازگشت کوتاه به سطح خط گردن، روند صعودی قویی در پیش گرفته، تا رسیدن به قیمت هدف پیش رود.
در الگوی سر و شانه‌ی معکوس نیز فرمول محاسبه قیمت هدف (که در اینجا تخمین بالاترین قیمت ممکن است)، مشابه الگوی سر و شانه است: قیمت هدف = قیمت خط گردن + (قیمت خط گردن – قیمت سر).

به‌عنوان‌مثال، در شکل 3 می‌بینیم که پایین‌ترین قیمت تجربه‌شده در پایین‌ترین نقطه‌ی سر (lower low) تقریباً 7197 دلار و بالاترین قیمت تجربه‌شده روی خط گردن (higher high) تقریباً 9050 دلار است؛ بنابراین قیمت هدف را می‌توان با محاسبه‌ی تفاضل این دو کف و سقف به دست آورد: 9050 دلار + (9050 – 7197 دلار) = 10903 دلار. در این مثال ممکن است تحلیل‌گر تکنیکال در تابستان 2003 در یک موقعیت خرید بلندمدت (long position) باقی‌مانده، به این امید که در نهایت از این موقعیت با قیمت حدود 10903 دلار برای کسب سود خارج شود؛ البته توصیه می‌شود در چنین موقعیتی برای این که دچار صف فروش نشوید بهتر است اندکی قبل از رسیدن به قیمت هدف (higher high) دست به فروش بزنید و برای بالاترین قیمت ممکن طمع نکنید.

جمع‌بندی آکادمی دانایان

معمولاً الگوی سر و شانه‌ای معکوس پس از افت شدید قیمت‌ها و رسیدن آن به پایین‌ترین کف ممکن رخ خواهد داد. در چنین شرایطی اگر قیمت از محدوده‌ی خط گردن خارج شود و بالاتر رود، همین سیگنال هشداری برای سرمایه‌گذاران است که بازار به روند صعودی باز خواهد گشت. همان‌طور که گفتیم هرچه باشد احتمالاً وقوع شکست در آن نقطه قوی‌تر و تبدیل خط مقاومت به خط حمایت، معتبرتر است؛ این بدان معنی است که احتمال بازگشت مجدد قیمت به زیر خط حمایت ضعیف خواهد بود که این خود پشتوانه‌ی مناسبی برای شروع خرید و ماندگاری در موقعیت خرید تا رسیدن به قیمت هدف است.

در نقطه‌ی شکست (breakout) توجه به قیمت گشایش و بسته‌شدن کندل تأیید شکست نیز بسیار مهم است. در برخی موارد، قیمت ممکن است طی یک نزول کوتاه (reset)، دوباره خط گردن را لمس نموده، سپس دوباره پرقدرت به روند صعودی ادامه دهد؛ علاوه بر نقطه‌ی شکست، این محدوده نیز نقطه‌ی ورود بسیار مناسبی است که البته همیشه اتفاق نمی‌افتد پس نمی‌توان نقطه‌ی شکست را به امید این بازگشت احتمالی از دست داد، اما اگر نقطه‌ی شکست را برای ورود به هر دلیل از دست دادیم، این یک شانس دوباره است.
به طور خلاصه با کمک این الگو زمانی که قیمت بالاتر از خط گردن رفت با ثبت یک موقعیت طولانی خرید وارد معامله می‌شویم؛ همچنین با قراردادن دستور حد ضرر (فروش و خروج از معامله) در محدوده‌ی کف شانه‌ی سمت راست از ضرر احتمالی جلوگیری می‌کنیم و منتظر می‌مانیم تا قیمت به محدوده‌ی قیمت هدف نزدیک شود تا سود موردنظر را به دست آوریم.

با مراجعه به بخش تحلیل تکنیکال ، می‌توانید از آخرین تحلیل‌های آکادمی دانایان بهره‌مند شوید.

شکل شماره‌ی 7- نقطه‌ی شکست (breakout) و بازگشت موقت (reset)

چگونه با الگوی سر و شانه ترید کنیم؟

این الگو در تمامی تایم‌فریم‌ها ظاهر می‌شود، به همین خاطر تمام معامله‌گران و سرمایه‎‌گذاران می‌توانند از آن استفاده کنند. از آنجاییکه شکل این الگو الگوی معکوس سر و شانه چیست؟ بگونه‌ای است که در آن سطوح مهم مقاومتی به راحتی قابل تشخیص هستند، لذا تعیین نقطه ورود به معامله و حدود سود و ضرر به سادگی قابل اجرا است.

الگوی سر و شانه

در ابتدا به الگوی سر و شانه و سپس به الگوی سر و شانه معکوس می‌پردازیم.

شکل الگوی سر و شانه به صورت زیر است:

• شانه سمت چپ: قیمت افزایش و سپس کاهش می‌یابد و یک قله ایجاد می‌کند.
• سر: قیمت مجدداً افزایش می‌یابد و یک قله بالاتر از قله قبلی ایجاد می‌کند.
• شانه سمت راست: قیمت یکبار دیگر کاهش می‌یابد و سپس افزایش پیدا می‌کند و قله دیگری ایجاد می‌کند. این قله پایین‌تر از قله سر شکل می‌گیرد.

الگوی سر و شانه به ندرت به این صورت ایده‌آل شکل می‌گیرد، یعنی معمولا ممکن است نویزهایی بین سر و شانه‌ها وجود داشته باشد.

الگوی سر و شانه معکوس

شکل الگوی سر و شانه معکوس به صورت زیر است:

• شانه سمت چپ: قیمت کاهش و سپس افزایش می‌یابد و یک دره ایجاد می‌کند.
• سر: قیمت مجدداً کاهش می‌یابد و یک دره پایین‌تر از دره قبلی ایجاد می‌کند.
• شانه سمت راست: قیمت یکبار دیگر افزایش می‌یابد و سپس کاهش پیدا می‌کند و دره دیگری ایجاد می‌کند.

مجدداً یادآوری می‌کنم که الگوی سر و شانه به ندرت به این صورت ایده‌آل شکل می‌گیرد و معمولا ممکن است نویزهایی بین سر و شانه‌ها وجود داشته باشد.

خط گردن

خط گردن یک سطح مقاومتی یا حمایتی است که معامله‌گران از آن به عنوان یک ناحیه مهم برای ثبت سفارشات خود استفاده می‌کنند. برای تعیین خط گردن، ابتدا بایستی موقعیت شانه سمت چپ، سر و شانه سمت راست را مشخص کنید. در یک الگوی سر و شانه استاندارد، کف ایجاد شده بعد از شانه سمت چپ را به کف ایجاد شده پس از قسمت سر الگو وصل می‌کنیم. خط واصل این دو کف، خط گردن الگو را تشکیل می‌دهد که در تصاویر بالا با خط آبی رنگ رسم شده است. برای رسم خط گردن در الگوی سر و شانه معکوس، سقف ایجاد شده پس از شانه سمت چپ را به سقف ایجاد شده پس از قسمت سر الگو وصل می‌کنیم.خط واصل این دو سقف، خط گردن الگو را تشکیل می‌دهد. در قسمت بعدی در مورد اهمیت خط گردن صحبت می‌کنیم.

چگونه با استفاده از الگوی سر و شانه معامله کنیم؟

در وهله اول معامله‌گران باید صبر کنند تا الگو تکمیل شود. به این دلیل که شاید اصلا الگو شکل نگیرد یا در آینده کامل نشود. الگوی نیمه کامل یا نزدیک به کامل را فقط باید مشاهده کنید و تا زمانی که خط گردن شکسته نشده، هیچ معامله‌ای انجام ندهید.

در الگوی سر و شانه، صبر می‌کنیم تا قیمت پس از ایجاد قله شانه سمت راست، خط گردن را شکسته و به زیر آن حرکت کند. برای الگوی سر و شانه معکوس، صبر کنیم پس از شکل‌گیری شانه سمت راست، قیمت خط گردن را شکسته و به بالای آن حرکت کند.

حالا با تکمیل شدن الگو می‌توانیم برای ورود به معامله اقدام کنیم. پیش از هر چیز برای معامله برنامه‌ریزی کنید، یعنی نقطه ورود، حدود سود و ضرر و هر متغیر دیگری که می‌تواند در حد ضرر و هدف معامله تغییری ایجاد کند را مشخصاً برای خود بنویسید.

معمولا متداول است که پس از شکست خط روند به معامله ورود می‌کنند. روش دیگری هم برای ورود به معامله وجود دارد که برای آن باید قدری بیشتر صبور باشید و البته ممکن الگوی معکوس سر و شانه چیست؟ است کلاً فرصت معاملاتی را از دست بدهید. در این روش باید صبر کنید قیمت پس از شکست خط گردن به آن برگردد (پولبک کند). این روش محتاطانه‌تر است و می‌توانیم ببینیم که آیا برگشت قیمت متوقف می‌شود و به حرکت خود در جهت شکست خط گردن ادامه می‌دهد یا خیر. اما از طرفی ممکن است قیمت بدون برگشت به سمت خط گردن به حرکت خود ادامه دهد و در نتیجه فرصت ورود به معامله از دست برود. هر دوی این روش‌ها در تصویر زیر نشان داده شده‌اند.

تعیین حد ضرر

در الگوی سر و شانه پس از شکسته شدن خط گردن، حد ضرر معامله بالای شانه سمت راست قرار داده می‌شود. بعضاً ممکن است حد ضرر را بالای قسمت سر الگو هم قرار دهند، اما این اندازه حد ضرر ریسک بالایی دارد و لذا نسبت سود به ضرر معامله را خیلی کاهش می‌دهد. درالگوی سر و شانه معکوس، حد ضرر معامله زیر شانه سمت راست قرار می‌گیرد. باز هم ممکن است بعضی افراد حد ضرر را زیر قسمت سر الگو تعیین کنند، ولی این مقدار حد ضرر برای معامله ریسک بالایی دارد. برای مثال در نمودار بالا، ‌حد ضرر معامله در سطح ۱۰۴ دلار قرار می‌گیرد (یعنی زیر شانه سمت راست).

تعیین حد سود

میزان حد سود معامله برای الگوی سر و شانه برابر است با اختلاف قیمتی سر و کف یکی از شانه‌ها. سپس این مقدار را از سطحی که خط گردن شکسته شده کم می‌کنیم تا به این ترتیب حد سود معامله فروش را بدست آوریم. برای الگوی سر و شانه معکوس، این اختلاف قیمتی را به سطحی که خط گردن شکسته شده اضافه می‌کنیم تا حد سود معامله خرید را بدست آوریم.

به مثال زیر که برای محاسبه حد سود الگوی سر و شانه معکوس است توجه کنید (مربوط به تصویر بالا):

سپس این مقدار به سطح قیمتی شکست خط گردن اضافه می‌شود (یا در مورد الگوی سر و شانه کم می‌شود). در این مثال خط گردن در حوالی قیمت ۱۱۳٫۲۵$ شکسته شده، لذا حد سود برابر می‌شود با ۱۲۵٫۳۲$ (۱۱۳٫۲۵+۱۲٫۰۷).

چرا الگوی سر و شانه کار می‌کند؟

هیچ الگویی بی‌نقص نیست. این الگو هم از این قاعده مستثنی نیست و همیشه کار نمی‌کند. با اینحال دلایلی وجود دارد که به لحاظ تئوری ثابت می‌کند چرا این الگوی نموداری کار می‌کند (برای این استدلال از الگوی سر و شانه استفاده شده، ولی برای الگوی سر و شانه معکوس هم صادق است):

• کاهش قیمت از یک سقف (سر)، نشان می‌دهد که فروشندگان وارد بازار شده‌اند و فشار خرید کمتر شده است.
• با نزدیک شدن قیمت به خط گردن، بسیاری از افرادی که در نزدیکی سقف موج آخر یا حرکت صعودی شانه سمت راست اقدام به خرید کرده بودند، حالا متوجه شده‌اند که اشتباه کرده‌اند و ضررهای بزرگی را تجربه می‌کنند. در این هنگام، همین گروه بزرگ هستند که از معاملات خود خارج می‌شوند و در نتیجه این اقدام آن‌ها، قیمت نزول می‌کند.

• قرار دادن حد ضرر بالای شانه سمت راست منطقی است، چرا که در آن ناحیه روند حرکت قیمت از صعودی به نزولی تغییر کرده است. توجه داشته باشید که قله شانه سمت راست از قله سر الگو پایین‌تر است، بنابراین شکسته شدن سقف شانه سمت راست احتمال پایینی دارد، مگر اینکه روند صعودی مجددا ادامه پیدا کند.
• در تعیین حد سود به روشی که در بالا توضیح داده شد، فرض بر این است که افرادی که به اشتباه دارایی یا جفت‌ارز مورد معامله را در زمان نامناسب خریداری کرده‌اند، مجبور خواهند شد تا از معاملات خود خارج شوند و لذا در نتیجه این اقدام آن‌ها، قیمت به اندازه حرکت صعودی شانه الگو، کاهش پیدا می‌کند.
• خط گردن سطحی از قیمت را نشان می‌دهد که بسیاری از معامله‌گران در آن درد و رنج ناشی از ضرر مالی را احساس می‌کنند و مجبور خواهند شد از معاملات خود خارج شوند، لذا در نتیجه این اقدام آن‌ها قیمت به سمت پایین و هدف تعیین شده حرکت می‌کند.
• حجم معاملات را نیز می‌توان زیر نظر گرفت. برای مثال، در طول الگوی سر و شانه معکوس، انتظار داریم با شکست خط گردن حجم معاملات خرید افزایش یابد. این حرکت قیمت، افزایش تمایل معامله‌گران به خرید را نشان می‌دهد.

مشکلات معامله کردن با الگوی سر و شانه

همانطور که گفته شد این الگو همانند تمامی الگوهای نموداری دیگر بی‌نقص نیست. در این قسمت به بعضی از مشکلات معامله کردن با الگوی سر و شانه اشاره می‌کنیم:

• شما باید در ابتدا الگوها را پیدا کنید و صبر کنید شکل آن‌ها تکمیل شود. بنابراین تا زمانی که شکل الگو تکمیل نشده نباید با آن‌ها معامله کنید. لذا ممکن است مجبور شوید مدت‌زمان زیادی برای کامل شدن الگوهای نموداری منتظر بمانید.
• این الگو همیشه جوابگو نیست و گاهی اوقات حد ضرر معامله به این روش فعال می‌شود.
• قیمت همیشه به حد سود محاسبه شده نمی‌رسد، بنابراین بهتر است معامله‌گران متغیرهای دیگری را هم برای خروج از معاملات خود لحاظ کنند.

• این الگو همیشه قابلیت معامله کردن را ندارد. برای مثال اگر قیمت در اثر یک اتفاق پیش‌بینی نشده در یکی از شانه‌های الگو افت چشمگیری داشته باشد، در این صورت ممکن است حد سود معامله مطابق فرمول گفته شده فعال نشود.

هر معامله‌گری الگو را از دیدگاه خود نگاه می‌کند. یک معامله‌گر ممکن است یک شانه ببیند، اما یک معامله‌گر دیگر متوجه آن شانه نشود. بنابراین اگر می‌خواهید با استفاده از الگوهای نموداری معامله کنید، از پیش برای خود تعریف کنید که آن الگو چه مشخصاتی دارد. برای این منظور می‌توانید از مطالبی که در این مقاله گفته شده استفاده کنید.

در آخر اینکه الگوی سر و شانه در تمامی تایم‌فریم‌ها شکل می‌گیرد و به راحتی قابل تشخیص است. از آنجاییکه در معامله با استفاده از این الگو، نقطه ورود به معامله و حدود سود و ضرر آن کاملا مشخص هستند، بنابراین اجرایی کردن این استراتژی بسیار راحت است. فراموش نکنید که این سیستم معاملاتی بی‌نقص و صددرصدی نیست، اما با اینحال روش معاملاتی خوبی براساس حرکات منطقی قیمت برای شما فراهم می‌کند. برای آشنایی با الگوهای تغییر روند مقاله:” محبوب‌ترین الگوهای تغییر روند“را می توانید مطالعه نمایید.

معرفی کامل الگوی سر و شانه معکوس و بررسی استراتژی‌های تهاجمی و محافظه کارانه

اگر شما هم جزء سرمایه‌گذاران بازار فارکس یا ارزهای دیجیتال باشید، احتمالا نام الگوی سر و شانه معکوس را شنیده اید؛ الگویی که می‌تواند در تعیین زمان تغییر روند نزولی یک دارایی به شما کمک کند.

این الگوی نمودار، بخشی از تجزیه و تحلیل فنی است که بر مطالعه الگوهای اخیر قیمت برای پیش‌بینی تحرکات آتی بازار، متکی است. روش‌هایی مانند این، نه تنها برای معامله‌گرانی که به دنبال کسب سود سریع هستند، بلکه به سرمایه‌گذارانی که به دنبال رشد دارایی‌های بلند مدت هستند نیز کمک می‌کند. اگر می‌خواهید اطلاعات دقیق‌تری از این الگو به دست آورید، پیشنهاد می‌کنیم مطالعه این مطلب را از دست ندهید.

الگوی سر و شانه معکوس چیست؟

الگوی Inverse Head And Shoulder یا سر و شانه معکوس، که «سر و شانه پایین» نیز نامیده می‌شود، نشان‌دهنده‌ی یک نقطه خستگی احتمالی در بازار است، جایی که معامله‌گران می‌توانند به دنبال فرصت‌های خرید باشند، زیرا بازار نقطه پایینی (کف قیمت) را ایجاد کرده و شروع به صعود می‌کند.

الگوی معکوس سر و شانه از سه فرورفتگی تشکیل شده است که دو فرورفتگی خارجی از نظر ارتفاع نزدیک به هم‌ هستند و ناحیه میانی عمیق‌تر از هر دوی آنها است. یک الگوی معکوس سر و شانه زمانی شکل می‌گیرد که قیمت دارایی به یک سطح پایین سقوط می‌کند، سپس افزایش می‌یابد، برای دومین بار کاهش می‌یابد، اما این بار سقوط شدیدتر از اولین بار است. قیمت دوباره افزایش می‌یابد و برای آخرین بار کاهش پیدا می‌کند.

مشخصات یک الگوی سر و شانه معکوس

تصویر زیر پنج ویژگی یک الگوی معکوس سر و شانه را نشان می‌دهد. این ویژگی‌ها به ترتیب وقوع عبارتند از: روند نزولی، شانه اول، خط گردن، سر و شانه دوم.

الگوی معکوس سر و شانه‌ها با روند نزولی آغاز می‌شود. این آغازگر حرکت گسترده به سمت پایین است که در نهایت منجر به فرسودگی و برگشت بیشتر با خروج فروشندگان و افزایش خریداران می‌شود. این روند نزولی با حمایت جزئی مواجه می‌شود، که اولین شانه را تشکیل می‌دهد. با شروع حرکت بیشتر بازار، مقاومت قوی از بین می‌رود و روند نزولی از سر گرفته می‌شود. این سطح مقاومت چیزی را ایجاد می‌کند که خط گردن نامیده می‌شود.

پس از آن که بازار به پایین‌ترین سطح خود رسید، حمایتی قوی پیدا می‌کند که سر الگو را تشکیل می‌دهد. بازار بار دیگر در خط گردن مقاومت می‌کند و شانه دوم را تشکیل می‌دهد. در این مرحله سر و شانه‌های معکوس، درحال شکل گرفتن است اما الگوی آن هنوز تأیید نشده است.

یکی از حوزه‌هایی که بسیاری از معامله‌گران در آن اشتباه می‌کنند، این است که فکر می‌کنند این الگو به محض شکل‌گیری شانه دوم، تأیید می‌شود. اگرچه الگو در این مرحله شروع به شکل‌گیری می‌کند، اما تا زمانی که بازار، بالای خط گردن بسته نشود، تأیید نمی‌شود.

الگو در کدام بازه زمانی تایید می‌شود؟

تایید الگوی سر و شانه معکوس به بازه زمانی که بهترین مقاومت را در برابر خط گردن رعایت می‌کند، بستگی دارد. مثالی که به زودی به آن می‌پردازیم یک سر و شانه معکوس را نشان می‌دهد که در نمودار ۴ ساعته شکل گرفته است. از این رو، ما باید ۴ ساعت نزدیک خط گردن را ببینیم. تصویر زیر نقطه تأیید الگو را نشان می‌دهد.

توجه کنید که چگونه بازار درحال حاضر مجددا بالای خط گردن معامله می‌شود. این تصویر شکست و بسته شدن الگوی معکوس سر و شانه‌ها را تأیید می‌کند و همچنین نشان دهنده یک فرصت شکست است.

توجه داشته باشید که شکست خط گردن فقط به صورت بستن قیمت، ثابت می‌شود. بنابراین اگر الگو بر روی نمودار ۴ ساعته شکل می‌گیرد، باید ۴ ساعت صبر کنید تا بالای خط گردن بسته شود تا تبدیل به یک الگوی قابل معامله شود.

الگوی سر و شانه معکوس در عمل

اکنون که درک خوبی از ویژگی‌های تشکیل دهنده سر و شانه معکوس دارید، بیایید ببینیم این الگو در نمودار قیمت چگونه به نظر می‌رسد.

نمودار AUDUSD بالا الگوی معکوس سر و شانه‌ها را نشان می‌دهد که در بازه زمانی ۴ ساعته شکل گرفته است. این الگو دارای سر و گردن شفاف و همچنین دو شانه است. همانطور که می‌بینید، شانه اول نسبت به شانه دوم دارای شیب تندتری به سمت خط گردن است که البته اشکالی هم ندارد. در واقع اغلب این الگوها کاملا متقارن نیستند. حدس بزنید که بر اساس نمودار بالا، سر و شانه‌های معکوس در چه مرحله‌ای تأیید می‌شوند؟ ببینید آیا می‌توانید شمع دقیق ۴ ساعته را قبل از حرکت به بخش بعدی تشخیص دهید.

چهار ساعت اول، بسته شدن قیمت در بالای خط گردن الگو را تأیید کرد. به محض بسته شدن این شمع، الگو تأیید شد؛ بنابراین می‌توانیم به دنبال فرصت‌های خرید در آنجا باشیم.

نحوه تشخیص الگوی Inverse Head And Shoulder در یک نمودار

الگوی سر و شانه معکوس به عنوان شاخص استفاده می‌شود. این الگو با تغییر روند نزولی قیمت همراه است؛ این یکی از رایج‌ترین علائم معکوس است. ‌وقتی قیمت به سمت پایین حرکت می‌کند، به نقطه پایینی (ورودی) می‌رسد و سپس بهبود می‌یابد و به سمت بالا حرکت می‌کند. پس از آن، مقاومت بازار آن را به سمت یک حفره دیگر سوق می‌دهد.

قیمت به حدی کاهش می‌یابد که بازار نمی‌تواند از قیمت‌های پایین پشتیبانی کند و قیمت دوباره افزایش می‌یابد. باز هم، مقاومت بازار باعث عقب نشینی قیمت می‌شود و قیمت برای آخرین بار کاهش می‌یابد. اگر بازار نتواند از قیمت پایین‌تری پشتیبانی کند، به پایین‌ترین سطح قبلی نمی‌رسد. این باعث می‌شود قبل از افزایش مجدد قیمت‌ها، پایین‌ترین سطح را داشته باشیم. این حرکت سه گودال یا دره ایجاد می‌کند: شانه چپ، سر و شانه راست.

در الگوی سر و شانه معکوس شاهد دو تجمع یا عقب نشینی خواهید بود که یکی بعد از شانه چپ و یکی بعد از سر، اتفاق می‌افتد. نقاط بلند این عقب‌نشینی‌ها با خط روند که به سمت راست امتداد دارد، متصل می‌شود. این خط روند «خط گردن» یا «خط مقاومت» نامیده می‌شود.

الگوی معکوس سر و شانه به شما چه می‌گوید؟

سرمایه‌گذاران معمولا زمانی وارد بازار می‌شوند که قیمت از مقاومت خط گردن بالاتر می‌رود. حرکت بالاتر از مقاومت، که به عنوان خط گردن نیز شناخته می‌شود، به عنوان سیگنال یک حرکت سریع بالاتر استفاده می‌شود. بسیاری از معامله‌گران به دنبال افزایش شدید حجم هستند تا اعتبار شکست را تأیید کنند. این الگو برعکس الگوی استاندارد و محبوب سر و شانه است، اما برای پیش‌بینی تغییرات در روند نزولی به جای روند صعودی استفاده می‌شود.

با اندازه‌گیری فاصله بین پایین سر و خط گردن الگو و استفاده از همین فاصله برای پیش‌بینی میزان حرکت قیمت در جهت شکست، می‌توان یک هدف سود مناسب را تعیین کرد. به عنوان مثال، اگر فاصله بین سر و یقه ۱۰ نقطه باشد، هدف سود ۱۰ نقطه بالاتر از خط گردن الگو تعیین می‌شود. می‌توان سفارش توقف ضرر را زیر نوار قیمت یا شمع قرار داد. از طرف دیگر، دستور توقف ضرر محافظه کارانه را می‌توان در زیر شانه راست الگوی سر و شانه معکوس در نظر گرفت.

روانشناسی پشت الگوی Inverse Head And Shoulder

الگوی معکوس سر و شانه‌ها نشان دهنده نوسانات در بازار است. این نشان می‌دهد که گاو در تلاش است تا بازار را تحت کنترل خود درآورد درحالی که خرس با مقاومت در برابر قیمت دارایی‌ها به سمت پایین حرکت می‌کند.

این الگو زمانی تکمیل می‌شود که قیمت برای سومین بار کاهش یافته و سپس افزایش می‌یابد تا خط گردن شکسته شود و تأیید می‌کند که گاو بالاخره تسلط خود را به دست آورده است. با این حال، باید حجم قابل توجهی از حجم مبادلات در طول مرحله افزایش یابد تا روند معکوس را تأیید کند. بدون افزایش حجم، الگو یک شکل برگشتی نخواهد داشت.

نحوه معامله الگوی سر و شانه معکوس

اکنون قسمت سرگرم کننده الگو فرا رسیده است – نحوه معامله (و سودآوری) از این الگو. اما قبل از انجام این کار، اجازه دهید آنچه را که تا به حال به آن پرداخته‌ایم، مرور کنیم. تا اینجا پنج ویژگی الگوی معکوس سر و شانه‌ها را آموخته اید. شما می‌دانید که چگونه الگو را تشخیص دهید و همچنین چگونه زمان تأیید الگو را تعیین کنید. حالا اجازه دهید توجه شما را به این معطوف کنیم که چگونه می‌توانید از این الگو سود ببرید.

در مورد معامله سر و شانه معکوس دو مکتب فکری وجود دارد: تهاجمی و محافظه کارانه.

مدل معامله تهاجمی

سفارش توقف خرید را می‌توان درست بالای خط گردن الگوی معکوس سر و شانه‌ها قرار داد. این امر باعث می‌شود سرمایه‌گذار در اولین شکست خط گردن وارد بازار شود و شتاب صعودی را به خود جلب کند. از معایب این استراتژی می‌توان به احتمال شکست اشتباه و لغزش بیشتر در رابطه با اجرای سفارش اشاره کرد.

الگوی سر و شانه معکوس: مدل معامله محافظه کارانه

یک سرمایه‌گذار می‌تواند منتظر بماند تا قیمت بالای خط گردن بسته شود. در واقع او منتظر تأیید صحت شکست است. با استفاده از این استراتژی، یک سرمایه‌گذار می‌تواند در اولین بسته شدن قیمت بالای خط گردن وارد معامله شود. متناوبا، یک سفارش محدود می‌تواند دقیقا زیر شکست خط گردن قرار گیرد و برای تغییر مجدد قیمت منتظر بماند. انتظار برای عقب نشینی احتمالا منجر به افت کمتر می‌شود. با این حال، در صورت عدم عقب نشینی، امکان از دست رفتن معامله نیز وجود دارد.

نمودار زیر هر دو استراتژی ورود به بازار را نشان می‌دهد.

اولین گزینه در نمودار بالا نشان می‌دهد که سفارش خرید در بازار به محض بسته شدن شمع ۴ ساعته چگونه خواهد بود.

گزینه دوم، یک سفارش خرید معلق را در بازآزمایی مجدد شکست خط گردن به عنوان پشتیبانی جدید نشان می‌دهد.

محدودیت‌های استفاده از الگوی سر و شانه معکوس در معاملات

هر نوع معامله‌ای همیشه سهم خود را از ریسک‌ها و پاداش‌ها به همراه دارد. یک معامله‌گر خوب قبل از تصمیم‌گیری برای انجام معاملات، وضعیت را برای مدت طولانی با دقت زیر نظر دارد. شکل‌گیری الگوهای نمودار زمان می‌برد و همانطور که پیش‌تر ذکر شد، رعایت الگو در بازه طولانی مدت بی‌خطر است.

با این حال، یک محدودیت الگوی سر و شانه معکوس این است که به‌طور طبیعی در یک روند نزولی کلی اتفاق می‌افتد. این بدان معنا است که احتمال زیادی وجود دارد که روند نزولی به سادگی ادامه یابد. اگر از سیگنال خرید کاذب استفاده کنید، با روند نزولی مداوم روبرو خواهید شد الگوی معکوس سر و شانه چیست؟ و فرصت بسیار کمی برای بازیابی سرمایه‌تان خواهید داشت.

آیا الگوی Inverse Head And Shoulder قابل اعتماد است؟

جالب است بدانید که بهترین الگوهای معکوس در بازه زمانی روزانه رخ می‌دهد. بنابراین، تا زمانی که از بازه زمانی طولانی مدت استفاده می‌کنید و نکات ذکر شده در این مطلب را رعایت می‌کنید، با وجود محدودیت‌های استفاده از الگوی سر و شانه معکوس، باز هم این الگو می‌تواند فوق‌العاده قابل اعتماد و سودآور باشد!

اولین چیزی که باید در مورد الگوی سر و شانه معکوس به یاد داشته باشید این است که اغلب پس از حرکت گسترده بازار در روند نزولی رخ می‌دهد. این نشان دهنده نقطه‌ای در بازار است که در آن خریداران می‌توانند از فروشندگان سبقت بگیرند و بنابراین قیمت‌ها را بالاتر می‌برند. به یاد داشته باشید که الگوی Inverse Head And Shoulder، تنها زمانی تأیید می‌شود که بازار با مقاومت بالای خط گردن مواجه شود.

تجزیه و تحلیل فنی روش خوبی برای بررسی و پیش‌بینی تحرکات بازار است و الگوهای نموداری بخش مهمی از تجزیه و تحلیل فنی هستند. الگوی سر و شانه معکوس یکی از زیرمجموعه‌های الگوهای نموداری به شمار می‌رود که می‌توانید برای اطلاع از تصمیمات معاملاتی خود، از آن استفاده کنید.

با این حال، توجه به روندهای گسترده‌تر و زمینه بازار قبل از ورود به معامله، امری ضروری است. با گذشت زمان، همانطور که دانش و تجربه خود را در معامله افزایش می‌دهید، شانس شما برای سودآوری افزایش می‌یابد. امیدواریم با مطالعه این مطلب توانسته باشید به تمام سوالاتی که در رابطه با این الگو در ذهن دارید، پاسخ دهید.