روش‌های آزادسازی سهام عدالت

سهام عدالت در ایران؛ از 'روش مستقیم' تا 'سود و زیان' و آنچه باید بدانید

آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر ایران روز نهم اردیبشت‌ماه در پاسخ به درخواست حسن روحانی با آنچه "آزادسازی" سهام عدالت نامیده می‌شد، موافقت کرد. از آن زمان و با انتشار اخبار پیرامون این تصمیم، دارندگان سهام عدالت که بیش از ۴۹ میلیون نفر تخمین زده می‌شوند، پرسش‌های بسیاری را درباره معنای آزادسازی سهام عدالت، چگونگی فرآیند این آزادسازی و سود و زیان حول و حوش آن مطرح کرده‌اند. در این گزارش تلاش شده به سوالات معمول درباره سهام عدالت پاسخ داده شود.

در این آزادسازی چه اتفاقی روی روش‌های آزادسازی سهام عدالت خواهد داد؟

۴۹ میلیون و ۱۵۲ هزار و ۷۵۱ نفر دارنده سهام عدالت تا ساعت ۲۴ هشتم خردادماه امسال فرصت دارند تا تصمیم بگیرند که قصد دارند سهام عدالت خود را با روش مستقیم یا روش غیرمستقیم اداره کنند.

برای انجام انتخاب بین این دو گزینه آنها باید به سامانه سهام عدالت به نشانی samanese.ir مراجعه کرده و با استفاده از کد ملی خود و دیگر اطلاعات درخواستی در این وب‌سایت، یکی از این دو روش را انتخاب کنند.

دارندگان سهام عدالت اگر تا پایان این مهلت به این سایت مراجعه‌ای نداشته باشند، خود به خود به معنای آن خواهد بود که روش روش‌های آزادسازی سهام عدالت غیرمستقیم را برای سهام در اختیارشان انتخاب کرده‌اند.

روش مستقیم و روش غیرمستقیم چه تفاوت‌هایی با هم دارند؟

مشمولانی که روش مستقیم را انتخاب کنند، پس از نهایی شدن آزادسازی، مالکیت و مدیریت سهام عدالت به خود آنها واگذار خواهد شد و در واقع اختیار فروش یا نگاهداری این سهم همچون دیگر سهامداران سهام معمولی، برعهده خود آنهاست.

منبع تصویر، Getty Images

نزدیک به ۷۰ درصد ارزش سهام عدالت این افراد سهام شرکت‌های بورسی خواهد بود و مابقی که شامل سهام شرکت‌های غیربورسی می‌شود تبدیل به واحدهایی از سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی خواهد شد.

اما آنها که روش غیرمستقیم را انتخاب کنند، سهامدار شرکت‌های سرمایه‌گذاری روش‌های آزادسازی سهام عدالت استانی خواهند شد و اداره سهام عدالت را مدیریت این شرکت‌ها برعهده خواهند داشت.

قرار بر آن شده است تا سهام این شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی نیز به بورس عرضه شود و امکان خرید و فروش سهام این شرکت‌ها برای سهامداران میسر شود.

در این روش سود و زیان تعلق گرفته به سهام به نحوه مدیریت و عملکرد مدیران شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی بستگی خواهد داشت.

اگر روش مستقیم انتخاب شود سهام چه شرکت‌هایی به دارندگان سهام عدالت واگذار خواهد شد؟

در مجموع ۴۹ شرکت در سبد سهام عدالت وجود دارد از این ۴۹ شرکت حاضر در سبد سهام عدالت،۳۶ شرکت بورسی و ۱۳ شرکت غیربورسی است.

به مشمولانی که شیوه مستقیم را انتخاب کنند، متناسب با قیمت روز شرکت‌های بورسی تعداد سهمی به کد بورسی آنها انتقال خواهد یافت، این افراد از بابت سهام شرکت‌های غیربورسی نیز سهامدار شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی خواهند شد.

آن طور که مسئولین سازمان خصوصی سازی می‌گویند، آنها تلاش خواهند کرد هر چه زودتر شمار بیشتری از شرکت‌های غیربورسی سهام عدالت به بورس عرضه شوند.

این افراد تا دو ماه اجازه فروش سهام خود را ندارند و اگر کد سهامداری ندارند باید در همین دو ماه برای گرفتن کد سهامداری اقدام کنند.

کدام روش برای اداره سهام عدالت مناسب‌تر است، روش مستقیم بهتر است یا روش غیرمستقیم؟

روش مستقیم برای سهامداران فعلی و کسانی که با ساز و کار بورس و سهامداری آشنا هستند، بهتر است.

برای آنها که با سازوکار بازار سرمایه آشنایی ندارند یا قصد ندارند سرمایه‌های بیشتری را در بورس سرمایه‌گذاری کنند، روش بهتری است.

ارزش سهام عدالت در حال حاضر چقدر است؟

پادکست چشم‌انداز بامدادی رادیو بی‌بی‌سی – دوشنبه ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۱

با توجه به تغییر قیمت سهام ۳۶ شرکت بورسی سبد سهام عدالت، ارزش‌گذاری دقیق این سهام ممکن نیست.

ضمن اینکه عامل مهم در ارزش گذاری سهام عدالت هر نفر، میزان سهمی است که در اختیار دارد.

اما برای آنها که سهام عدالت کامل (یک میلیون تومانی) در اختیار دارند، ارزش فعلی سهام عدالت از ۱۱ تا ۱۶ میلیون تخمین زده می‌شود.

آیا مشخص است در صورت آزادسازی سهام عدالت و انتخاب روش مستقیم سهام کدام شرکت‌ها و به چه میزان به افراد تعلق می‌گیرد؟

نام شرکت‌های قرارگرفته در سبد سهام عدالت شامل ۳۶ شرکت بورسی و ۱۳ شرکت غیربورسی مشخص است.

شرکت‌هایی همچون آلومینیوم ایران (ایرالکو)، ایران خودرو، بانک‌های ملت، تجارت و صادرات ایران، سایپا، پالایشگاه‌های نفت بندرعباس، تهران، مارون، فولاد مبارکه اصفهان کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، گل‌گهر و هلدینگ صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس از جمله شرکت‌های بورسی حاضر در سبد سهام عدالت هستند.

به طور مثال برای کسی که سهام کامل عدالت (سهام یک میلیون تومانی) را در اختیار دارد در صورت انتخاب روش مستقیم و پس از طی کردن فرآیند آزادسازی، سهامدار ۳۲ سهم از ایرالکو، ۶۱ سهم از ایران خودرو و ۴۰ سهم سایپا خواهند شد یا به طور مثال ۱۸۲۳ سهم از سهام بانک تجارت، ۱۴۲۷ سهم از سهام بانک ملت و ۱۲۷۶ سهم از سهام فولاد مبارکه اصفهان به آنها خواهد رسید.

چرا ارزش سهام عدالت افراد متفاوت است؟

در زمان آغاز واگذاری سهام عدالت به دو دهک اول درآمدی شامل افراد تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی، سهم یک میلیون تومانی کامل با ۵۰ درصد تخفیف واگذار شد، اما در مراحل بعدی واگذاری سهام عدالت، ارزش سهام واگذار شده ۵۳۲ هزار تومان بود.

گفته می‌شود ۲۵ میلیون نفر سهامی با ارزش ۵۳۲ هزار تومان در اختیار دارند و ۱۰ میلیون نفر نیز برگه‌های سهام عدالتی به ارزش ۴۷۸ هزار تومان دارند.

در سال ۱۳۹۶ به سهامداران اعلام شد که می‌توانند با پرداخت مبالغی سهام عدالت خود را به یک میلیون تومان افزایش دهند، اگر در آن مقطع کسی به این فراخوان پاسخ مثبت داده و ارزش سهام خود را کامل کرده باشد، امروز آن مشمولان نیز ارزش کامل سهام عدالت را در اختیار دارند.

اگر آن طور که برآورد می‌شود، ارزش هر برگه سهم کامل یک میلیون تومانی سهام عدالت حدودا یازده برابر شده باشد، می‌توان حدس زد که دیگر برگه‌های سهام با ارزش‌های متفاوت نیز به همین میزان افزایش ارزش را تجربه کرده باشند.

آیا امروز امکان افزایش ارزش سهام عدالت به یک میلیون تومان وجود دارد؟

خیر. چنین امکانی وجود ندارد و مهلت افزایش ارزش سهام عدالت به یک میلیون تومان پس از پایان نیمه نخست سال ۱۳۹۶ پایان یافت.

آیا سهام عدالت به افرادی که در این مقطع زمانی مشمول این طرح می شوند، واگذار خواهد شد؟

خیر. به دلیل محدودیت‌هایی که برای دولت در شناسایی سهام جدید وجود دارد، چنین امکانی میسر نیست.

البته این یکی از نقاط پرسش‌برانگیز و مبهم این طرح است که با چه منطق و کدام مبنای قانونی سهام عدالت در مقطعی محدود به برخی افراد واگذار شد و این امکان برای متولدین جدید یا افرادی که به هر دلیلی در ادامه اجرای طرح جزو مشمولان واگذاری سهام عدالت قرار گرفته یا می‌گیرند، مهیا نیست.

منبع تصویر، Getty Images

تکلیف دارندگان سهام عدالت که در این مدت فوت کرده‌اند، چه می‌شود؟

بر اساس مصوبه شورای عالی اجرای سیاست های کلی اصل (۴۴) قانون اساسی، مقرر شده است که وارثان متوفیان مشمول سهام عدالت برای تسهیم و انتقال سهام و سود عایدی به وراث با ارائه گواهی انحصار وراثت به دفاتر پیشخوان دولت الکترونیک مراجعه کنند.

این فرآیند از مردادماه ۱۳۹۷ آغاز شده بود اما در هفته‌های اخیر و با توجه به بالاگرفتن بحث آزادسازی سهام عدالت روند انحصار وراثت و انتقال سهام عدالت متوفیان به وراث، موقتا متوقف شده است که قرار شده در هفته‌های آتی با ساز و کار مشخصی از سرگرفته شود.

برای تعیین روش مستقیم یا غیرمستقیم، سرپرست خانوار می‌تواند برای تمام اعضای خانواده تصمیم‌گیری کند؟

خیر. هر یک از مشمولین طرح باید شخصا و به صورت مجزا برای انتخاب روش مستقیم یا غیرمستقیم اداره سهام عدالت خود به سامانه اینترنتی سهام عدالت به نشانی samanese.ir مراجعه کرده و با ثبت شماره موبایل خود و دیگر اطلاعات لازم، روش اداره سهام را انتخاب کند.

ممکن است تمام افراد خانوار شماره موبایل شخصی نداشته باشند، تکلیف آنها چیست؟

اگر کسی از شماره موبایل جداگانه و اختصاصی نداشت، افراد می‌تواند مراحل را مجزا و تک به تک طی کنند و از شماره موبایل سرپرست خانوار استفاده کنند. انتخاب روش مستقیم و غیرمستقیم هر کدام از افراد خانوار با شماره موبایل واحد مجزا از یکدیگر خواهد بود.

تکلیف سهام عدالت افراد زیر سن قانونی چیست؟

تعیین تکلیف سهام عدالت افراد زیر سن قانونی - ۱۸ سال- با والدین یا سرپرست قانونی آنهاست، سهام عدالت این افراد توسط والدین امکان آزادسازی دارد. پدران یا سرپرستان قانونی افراد زیر ۱۸ ساله باید ابتدا به بانک مراجعه کنند و حساب بانکی باز کنند و سپس شماره شبای بانکی فرد را در سایت سهام عدالت ثبت کنند.

نقل و انتقال سهام عدالت به صورت وکالتی میسر و قانونی است؟

بر اساس اطلاعیه‌ها و اعلام مسوولین، نقل و انتقال سهام عدالت حتی به صورت وکالتی نزد دفاتر اسناد رسمی غیرقانونی است و چنین امکانی وجود ندارد. غیرقانونی بودن این نقل و انتقالات به دفاتر اسناد رسمی نیز ابلاغ شده است. رسیده است. سهام عدالت واگذارشده صرفا در سامانه معاملاتی بازار سرمایه در ماه های آتی پس از طی مراحل قانونی آزادسازی و امکان دادوستد در بورس، قابلیت خرید و فروش خواهد داشت.

سهامداران سهام عدالت که روش غیرمستقیم را انتخاب کردند بخوانند؛ چگونه سهام خود را به پول تبدیل کنید؟

تاکنون کسانی که روش مستقیم را برای مدیریت و مالکیت سهام عدالت انتخاب کرده اند، توانسته اند ۳۰ درصد سهام خود را به فروش بگذارند. از امروز نوزدهم مرداد ۱۳۹۹ نیز این سهامداران می‌توانند ۳۰ درصد دیگر از سهام عدالت خود را به فروش برسانند. پرسش این است که تکلیف کسانی که روش غیرمستقیم را انتخاب کردند، چه شد؟ آیا این سهامداران هم می‌توانند سهام خود را به پول تبدیل کنند؟

در نهم اردیبهشت ماه ۱۳۹۹ رهبر انقلاب با صدور ابلاغیه‌ای ضمن موافقت با درخواست رییس‌جمهور برای آزادسازی سهام عدالت و با اشاره به نقش سهام عدالت در گسترش عدالت اجتماعی و توانمندسازی خانواده‌های کم درآمد، موارد سه‌گانه‌ای را به عنوان امور لازم الرعایه در این واگذاری‌ها مورد تأکید قرار دادند و خاطرنشان کردند: دولت هر چه زودتر اقدامات مقتضی را انجام دهد تا مردم سریع تر از منافع سهام خود بهره‌مند شوند.

به گزارش «تابناک اقتصادی»؛ پس از دستور رهبر انقلاب به آزادسازی سهام عدالت، در ابتدا دو روش برای نحوه مالکیت و مدیریت سهام عدالت معرفی شد؛ روش اول، روش مستقیم بود. در روش مستقیم، مالکیت و مدیریت سهام عدالت مستقیم و بدون واسطه به فرد متقاضی تخصیص و انتقال می‌یافت و در صورت انتخاب روش دوم که روش غیرمستقیم بود، مالکیت و مدیریت سهام عدالت از طریق شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی ساماندهی می‌شد و حق انتقال به غیر و دخل و تصرف در آن وجود نداشت.

تمدید چند باره مهلت انتخاب روش آزادسازی سهام عدالت

آزادسازی سهام عدالت از دهم اردیبهشت ماه سال جاری آغاز شد و این مهلت قرار بود تا انتهای اردیبهشت ماه باشد، اما در نهایت پس از روش‌های آزادسازی سهام عدالت چند دوره تمدید مهلت آزادسازی سهام عدالت، این مهلت در ساعت ۲۴ مورخه ۲۹ خرداد ماه ۱۳۹۹ به پایان رسید.

صدور اجازه فروش ۳۰ درصد از سهام عدالت

در ۲۲ اردیبهشت ماه سال جاری بود که علی ربیعی، سخنگوی دولت طی مصاحبه‌ای اعلام کرد: با تمهیدات در نظر گرفته شده سهامداران عدالت می‌توانند ۳۰ درصد سهام خود را بفروشند. وی افزود: تنها ۳۰ درصد سهام قابل فروش است و می‌توانند تدریجی در آینده سهامداران مابقی را بفروشند که به توان بازار بستگی دارد. اطلاع رسانی بیشتر ادامه خواهد داشت.

همچنین محمدرضا معتمد معاون نظارت بر نهاد‌های مالی سازمان بورس و اوراق بهادار ـ که در ششم خرداد ماه ۱۳۹۹ در استودیوی پخش اخبار ۲۱ شبکه اول سیما حاضر شده بود ـ گفت: از روز شنبه دهم خرداد امکان فروش سهام عدالت برای دارندگان و یا مشمولان معامله سهام عدالت وجود دارد.

به علاوه حسین فهیمی، سخنگوی ستاد راهبری آزادسازی سهام عدالت نیز طی مصاحبه‌ای در ۱۴ تیرماه ۱۳۹۹ گفت: افرادی که از ۱۵ خردادماه امسال تا ۲۹ خرداد نسبت به انتخاب روش مستقیم مدیریت سهام عدالت خود اقدام کرده‌اند، از امروز (۱۴ تیرماه ۱۳۹۹) می‌توانند ۳۰ درصد ارزش سهام خود را از طریق کارگزاری‌های بورسی به فروش برسانند.

امکان فروش ۳۰ درصد دوم سهام روش‌های آزادسازی سهام عدالت عدالت فراهم شد

از امروز یکشنبه مورخه ۱۹ مرداد ماه ۱۳۹۹ وعده رئیس جمهور برای فروش ۳۰ درصد دوم سهام عدالت محقق شد. محمدجواد فرهانیان، مدیر برنامه ریزی و توسعه شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار کشور در گفتگو با بخش خبری ساعت ۲۱ شبکه اول سیما گفت: این هفته ۳۰ درصد بعدی سبد سهام عدالت قابل معامله است.

چرا ۳۰ درصد اول سهام عدالت به حساب برخی مشمولان واریز نشد؟

فراهم شدن امکان تغییر وضعیت از روش غیرمستقیم به مستقیم در سامانه سهام عدالت

مدیر برنامه ریزی و توسعه شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار کشور در این باره گفت: کسانی که روش مستقیم را برای دسترسی به سبد سهام خود انتخاب کرده و به کارگزاری‌های بازار سرمایه معرفی شده اند، ممکن است به حساب برخی از آن‌ها پول سهام واریز نشده باشد، زیرا همه سفارش‌ها تکمیل نشد و ناهماهنگی بین بازار پول و سرمایه اتفاق افتاد.

وی با بیان اینکه اکنون این ناهماهنگی رفع شده است، گفت: کسانی که روش غیرمستقیم را انتخاب کرده و سهامشان را نفروخته اند، اما اکنون به فروش آن نیاز دارند، می‌توانند در سامانه تغییر وضعیت دهند و سهام خود را بفروشند.

همچنین حسین فهیمی، سخنگوی ستاد آزادسازی سهام عدالت نیز در گفتگو با خبر ساعت ۲۱ شبکه اول سیما با اشاره به اینکه هم اکنون ۳۲ میلیون نفر دارنده روش غیر مستقیم مدیریت سهام عدالت هستند، گفت: از فردا تمام دارندگان سهام عدالت می‌توانند ۶۰ درصد سهام خود را معامله کنند.

کسانی که روش غیرمستقیم سهام عدالت را انتخاب کردند، بخوانند

همان گونه که عنوان شد سهامداران سهام عدالت که روش غیرمستقیم را در گذشته انتخاب کرده بودند هم اکنون می‌توانند برای فروش ۶۰ درصد از سهام عدالت خود به سامانه سهام عدالت مراجعه و روش مستقیم را انتخاب کنند.

همچنین این سهامداران می‌توانند در صورتی که نیازی به پول سهام عدالت خود ندارند، به همان شیوه غیرمستقیم پایبند باشند و سهامدار شرکت‌های سرمایه گذاری استانی بمانند.

شایان ذکر است، در روش غیرمستقیم، اختیار مدیریت سهام عدالت به شکل کامل در اختیار شرکت‌های سرمایه گذاری استانی باقی می‌ماند و قرار بود که سهام شرکت‌های سرمایه گذاری استانی نیز به تدریج در بورس عرضه شود.

در این راستا، ستاد آزادسازی سهام عدالت پس از تشکیل ۳۰ شرکت سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت، افزایش سرمایه این شرکت‌ها را در دستور کار خود قرار داد و افرادی که روش غیر مستقیم را برگزیدند، سهام دار شرکت سرمایه گذاری استانی محسوب خواهند شد.

ورود نخستین شرکت سرمایه گذاری استانی به بورس

بورس تهران روز گذشته مورخه ۱۸ مرداد ۱۳۹۹ طی اطلاعیه‌ای اعلام کرد: از روز یکشنبه نوزدهم مرداد ماه ۹۹ نماد معاملاتی شرکت سرمایه گذاری استان خراسان جنوبی برای اولین بار پس از پذیرش و درج نام شرکت در فهرست شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، به عنوان اولین شرکت سرمایه گذاری استانی و پانصد و چهل و هفتمین روش‌های آزادسازی سهام عدالت شرکت در فهرست نرخ‌های بازار دوم بورس اوراق بهادار تهران گروه «سرمایه گذاری ها» و بخش «سایر واسطه گری‌های مالی» با کد صنعت ۵۶۹۹ و در نماد "وسخراج" درج و نماد آن آماده انجام معامله خواهد بود.

همچنین امروز یکشنبه نوزدهم مرداد ماه ۱۳۹۹ مدیریت عملیات بازار شرکت بورس اوراق بهادار تهران با انتشار دو اطلاعیه که تصویر آن را در زیر ملاحظه می‌کنید، از آغاز معاملات این نماد خبر داد

ترکیب پرتفوی سهام شرکت سرمایه‌گذاری استانی خراسان جنوبی که نخستین شرکت سرمایه گذاری استانی در بورس اوراق بهادار تهران است، مشتمل بر سهام شرکت‌های فلزات اساسی، بانکی، پالایشگاهی، خودروسازی و . و به شرح روش‌های آزادسازی سهام عدالت روش‌های آزادسازی سهام عدالت تصویر زیر است که ارزش آنها در یکم تیرماه، مبنای سرمایه جدید شرکت بوده و افزایش قیمت سهام شرکت‌های موجود در پرتفوی شرکت تا این تاریخ به حدود ۶ هزار و ۱۴۰ میلیارد تومان رسیده است.

به هر صورت سهامداران سهام عدالت که روش غیرمستقیم را انتخاب کرده اند و در سایر استان ها می باشند، باید منتظر حضور شرکت های سرمایه گذاری استان خود در بورس باشند.

سخن پایانی

آنچه مشخص است، این که کسانی که روش مستقیم را برای سهام عدالت انتخاب کرده اند، می‌توانند از امروز نوزدهم مرداد ۱۳۹۹، ۳۰ درصد دیگر از سهام خود را به فروش برسانند.

سهامدارانی هم روش‌های آزادسازی سهام عدالت که روش غیرمستقیم را انتخاب کرده بودند، می‌توانند در صورت نیاز به پول، به سامانه سهام عدالت مراجعه و روش مستقیم را انتخاب کنند و ۶۰ درصد از سهام عدالت خود را به فروش برسانند. همچنین این سهامداران در صورت عدم تمایل به تغییر روش سهام عدالت خود می‌توانند سهامدار شرکت‌های سرمایه گذاری استانی باقی بمانند. تاکنون تنها شرکت سرمایه گذاری استان خراسان جنوبی با نماد وسخراج به بورس وارد شده و سهامداران سهام عدالت سایر استان‌ها که روش غیرمستقیم را انتخاب کرده اند، باید منتظر ورود شرکت‌های سرمایه گذاری استان‌های خود به بورس باشند تا بتوانند سهام این شرکت‌ها را مورد معامله قرار دهند و به پول نقد تبدیل کنند.

صفر تا صد سود سهام عدالت (روش مستقیم و غیر مستقیم)

با توجه به تأخیری که در طول زمان نسبت به تحقق اهداف واگذاری این سهام پیش آمده است، دولت باید هر چه زودتر 3 اقدام را در دستور کار قرار دهد که شامل: 1_زمینه سازی برای ورود همه شرکت های مشمول این طرح به بورس2تعیین محدوده زمان مشخص برای انتقال مالکیت به دارندگان سهام3تهیه مقررات موردنظر برای انتقال سهام به صاحبان سهام می باشد.

پس1_دارندگان سهام عدالت مجازند در محدوده زمانی مشخص، مالکیت مستقیم سهام شرکت‌های سرمایه پذیر را انتخاب کنند و به تناسب نقش مدیریتی خود را ایفا کنند.

2_مقررات مورد نیاز جهت انتقال سهام به صاحبان سهام عدالت توسط شورای عالی بورس، تدوین و تصویب شود، این مصوبات برای کلیه دستگاه‌های اجرایی لازم الاجراست.

3_نسبت به سهام باقی مانده در شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی، شورای عالی بورس موظف است ضمن تشویق ماندگاری صاحبان سهام در شرکت های مذکور، از طریق مبادی ذیربط، هر چه زودتر زمینه ورود آن شرکت را در بورس فراهم کنند.

ارزش سهام چقدر است؟

قبل از ورود به اصل موضوع این سوال مطرح می‌شود که با توجه به اینکه در دست مردم برگ سهام یک میلیون تومانی وجود دارد چگونه ارزش سهام سهامداران (غیر سهامداران دو دهک اول و چند میلیون نفری که مابه‌التفاوت مبلغ یک میلیون تومانی و مبلغ تسویه شده بعد از دوره ۱۰ ساله را پرداخت کرده‌اند) به مبلغ ۵۳۰ هزار تومان کاهش یافته است؟ آنچه پاسخ داده می‌شود این است که با توجه به مهلت ۶ ماهه بعد از دوره ۱۰ ساله نسبت به پرداخت مابه‌التفاوت تسویه نشده (به مبلغ حدود ۴۳۰هزار تا ۵۳۰هزار تومان) اقدام نکرده‌اند. این موضوع جای بحث حقوقی خواهد داشت، چراکه چگونه سهامی به فردی فروخته و مقرر شده بهای سهام ظرف مهلت ۱۰ سال از محل سود سهام تسویه شود و اگر بعد از پایان دوره تقسیط، بهای سهام مورد واگذاری به‌طور کامل تسویه نشده باشد، خریداران مکلفند حداکثر ظرف مدت ۶ ماه راسا نسبت به پرداخت بدهی و تسویه حساب سهام مورد خریداری اقدام کنند. در غیر این ‌صورت سازمان خصوصی‌سازی به میزان مبلغ بدهی تسویه شده سهام مورد وثیقه را آزاد کند و نسبت به وصول مطالبات خود از محل فروش سهام باقی‌مانده وفق مقررات اقدام خواهد کرد (تبصره ۳ ماده ۶ آیین‌نامه اجرایی توزیع سهام عدالت).

با این شرط در فروش سهام مقرر شده دولت از محل فروش سهام باقی‌مانده نسبت به وصول مطالبات خود اقدام کند نه اینکه سهامی را که فروخته به همان قیمت ۱۰ سال قبل پس بگیرد. با اجرای این روش وصول مطالبات، تعداد شرکت‌های واگذار‌شده از ۶۴ شرکت به ۴۹ شرکت و مبلغ سهام واگذارشده از ۴۹هزار میلیارد تومان به مبلغی درحدود ۲۷هزار میلیارد تومان کاهش یافته است.

از سوی دیگر از زمان اجرای آزاد‌سازی سهام از آن تاریخ تاکنون حدود ۳ سال می‌گذرد اما چرا و به چه علت و با وجود قطعی شدن و پرداخت مبلغ سهام براساس روش اجراشده، آزاد‌سازی سهام تاکنون میسر نشده است؟

موانع آزاد سازی سهام عدالت:

موانع آزادسازی سهام عدالت ناشی از ساختار تشکیلاتی سهام عدالت بوده که در نمودار مندرج در صفحه ارائه شده است. فرض می روش‌های آزادسازی سهام عدالت شود استان مربوطه دارای سه شهرستان A ، B ، C باشد. مردم مستقیما سهامدار شرکت سرمایه‌گذاری استانی یا سهامدار شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی نبودند، بلکه سهامدار یکی از شرکت‌های تعاونی سهام عدالت شهرستان بودند. از آنجا که شرکت‌های تعاونی خود دارای قانون مخصوص به خود بوده و امکان پذیرش آنها در بورس اوراق وجود ندارد، بنابراین بازار رسمی برای انتقال سهام آنها وجود نداشت و حتی پیشنهاد شد بازاری خاص برای آنها به وجود بیاید که میسر نشد. با توجه به ساختار موجود تنها راه برای آزاد‌سازی سهام عدالت، امکان نقل‌وانتقال در یک بازار رسمی سهام است. به این ترتیب مردم باید خود مستقیما سهامدار شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی بوده یا مستقیما سهام شرکت‌های قابل واگذاری (از قبیل فولادمبارکه و. ) که در پرتفوی سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی قرار گرفته، را در اختیار گیرند و شرکت‌های تعاونی سهام عدالت شهرستان‌ها حذف شوند. طرحی که با تغییراتی جزئی در سایت سهام عدالت پیشنهاد شده است.

نگاه به ابهامات موجود :

به علت اینکه تنها شرکت‌هایی در بورس می توانند فعالیت داشته باشند که جزو سهامی عام باشند اما شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی به سهامی عام تبدیل نشده بودند و در بورس اوراق بهادار یا فرابورس هم پذیرفته نشده بودند ، پس برای انجام اینکار نیاز به موافقت مقام های بالاتر بود، بدین ترتیب در بند 6 ابلاغیه 8 ماده ای مورخ تیرماه 85 مقام معظم رهبری فرموده بودند خرید و فروش سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی در بورس به میزانی که اقساط آن پرداخت یا مورد تخفیف واقع شده، مجاز است.

روش های آزادسازی سهام عدالت :

سازمان خصوصی‌سازی انتخاب دو روش مدیریت مستقیم و غیرمستقیم را پیش روی 49 میلیون نفر مشمول دریافت این سهام، قرارداده و جزئیات نحوه اجرايي شدن این امر را به شورای عالی بورس محول کرده است که این شورا به بررسی آزاد سازی سهام عدالت پرداخته است. پس دو روش مستقیم و غیرمستقیم برای آزادسازی سهام عدالت پیشنهاد شده است :

استفاده از روش سهامداری مستقیم: در صورت انتخاب آزادسازی سهام عدالت به روش مستقیم، مالکیت و مدیریت سهام‌ عدالت به‌صورت مستقیم و بدون واسطه با لحاظ مراتب ذیل به سهامدار تخصیص و انتقال می‌یابد.

۱- به میزان سهام تخصیص‌یافته به هر فرد در شرکت‌های سرمایه‌پذیر سهام‌عدالت و به‌تناسب ارزش مقطع واگذاری، تعدادی از سهام ۳۶ شرکت بورسی به شما تخصیص خواهد یافت. علاوه بر آن، این دسته از سهامداران سهام عدالت، به ازای سهام شرکت‌های غیربورسی سرمایه‌پذیر سهام عدالت، سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی را نیز دریافت خواهند کرد.

۲- در این حالت مسوولیت حفظ، نگهداری و مدیریت سهام اختصاص‌یافته به عهده سهامدار بوده و در راستای حفظ ارزش سهام تخصیص‌یافته، قابلیت نقل‌وانتقال سهام مزبور به غیر و فروش آن براساس محدودیت‌های زمانی و مقداری تعیین‌شده توسط شورای‌عالی بورس صورت خواهد گرفت.

۳- مطابق قانون تجارت شما سهامدار محسوب شده و از مزایای سهام تخصیص‌یافته از جمله سود و . بهره‌مند خواهید شد.

۴- دو ماه پس از تاریخ انتخاب روش مذکور می‌توانید با مراجعه به سامانه جامع اطلاعات مشتریان (سجام) از تعداد سهام تخصیص‌یافته نزد شرکت‌های سرمایه‌پذیر سهام عدالت مطلع شوید.

۵- بهره‌مندی از خدمات قابل‌ارائه از جمله ایجاد امکان معامله‌پذیری سهام تخصیص‌یافته در آینده منوط به مراجعه به سامانه سجام، ثبت‌نام و احراز هویت در مراکز تعیین‌شده است.

برای دریافت سهام عدالت آزادشده به روش مستقیم باید کد بورسی برای هر نفر از اعضای خانواده بگیرید . عضویت در بورس و سجام بصورت رایگان 2 مرحله داره :

1-گام اول ثبت نام در کارگزاری آگاه

روی لینک زیر کلیک کنید

ورود به آگاه اکسپرس

2- به یکی از دفاتر پیشخوان مراجعه کنید و مدارک شناسایی خودتون رو (اصل شناسنامه و اصل کارت ملی) برای احراز هویت نشون میدید .

یوزر و پسورد سامانه آگاه به شماره موبایلتون پیامک میشه و سهام عدالت به سبد سهامتون اضافه میشه

آزادسازی به روش غیرمستقیم: در صورت انتخاب آزادسازی به روش غیرمستقیم، مالکیت و مدیریت سهام‌عدالت شما با لحاظ مراتب ذیل از طریق شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی ساماندهی خواهد شد و شما حق انتقال به غیر و دخل و تصرف در آن را نخواهید داشت.

۱- با این تفویض اختیار، سهام شرکت‌های سرمایه‌پذیر سهام‌عدالت متعلق به شما توسط شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی ساماندهی خواهد شد.

۲- سهام مزبور در قالب صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله (۷۰درصد) و صندوق‌های سرمایه‌گذاری پروژه استانی (۳۰درصد) ساماندهی خواهد شد.

مزایا و معایب روش مستقیم

صرف‌نظر از اینکه این اقدام موجب می‌شود که بورس ایران بزرگ‌ترین بورس جهان بشود، ولی بورسی خواهد شد که خود ریسک‌هایی هم خواهد داشت. همچنین با عدم مدیریت به نحو صحیح، با حباب روبه‌رو خواهد شد. از سوی دیگر با توجه به اینکه بیشتر سهامداران کسانی نیستند که پول مازاد خود را به نوعی پس‌انداز کرده باشند، بلکه کسانی هستند که به اجبار یا در اثر توهم ناشی از افزایش شاخص بورس سهامدار شده‌اند، آنگاه بزرگ‌ترین بورس جهان دچار بحران خواهد شد. شاید نمونه آن را درسرمایه‌گذاری در موسسات مالی و اعتباری در چند سال اخیر بتوان مشاهده کرد. البته امید است در روش اول نحوه آزاد‌سازی (روش مستقیم)، سهامداران جدید به سرنوشت بعضی از سهامداران شرکت‌های سازمان گسترش مالکیت صنعتی سابق دچار نشوند. درخصوص روش اول آنچه مسلم است و از بند‌های یک الی ۵ آن برداشت می‌شود با یک مثال ساده بهتر بیان خواهد شد. در این حالت تعداد سهام یک شرکت مثلا تعداد سهام بانک ملت در پرتفوی سهام شرکت سرمایه‌گذاری استانی به تعداد نفرات سهامدار شرکت‌های تعاونی عدالت شهرستان‌های آن استان تقسیم (شرکت‌های تعاونی عدالت شهرستان نخواهیم داشت) و مشخص خواهد شد که چه تعداد سهام بانک ملت متعلق به هر نفر خواهد بود. همچنین سهام تعلق‌گرفته براساس قیمت سهم در تاریخی خواهد بود که به شرکت سرمایه‌گذاری استانی واگذار شده است و نه به قیمت مقطع واگذاری از سرمایه‌گذاری استانی به سهامدار سهام عدالت. صرف نظر از محدودیت‌های زمانی و مقداری تعیین شده توسط شورای‌عالی بورس، سهامداران جدید حقوقی مشابه سهامداران غیرسهامدار عدالت خواهند داشت. البته باید توجه داشت با توجه به شرایط اقتصادی مردم و افزایش شاخص بورس اوراق بهادار و نیاز به نقدینگی، مردم این روش را انتخاب می‌کنند، زیرا زودتر به پول خواهند رسید. همچنین شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی از سهام ۳۵ شرکت مشمول واگذاری بورسی روش‌های آزادسازی سهام عدالت تهیه می‌شوند، شرکت‌هایی که ۸۶ درصد پرتفوی سهام آنها را تشکیل داده‌اند. از طرف دیگر موضوع نقدینگی که به‌دست اقشار کم‌درآمد می‌رسد مشکل دیگری خواهد بود و این به معنی تورم افسارگسیخته است، معایب دیگر این روش وقتی شروع می‌شود که سهامدارانی که اطلاعات و دانش بازار سرمایه را ندارند، چه بسا با نگهداری سهام خود روزی دچار حباب بازار سرمایه شوند و به سرنوشت سپرده‌گذاران موسسات مالی و اعتباری دچار شوند و شاید معایب دیگر برگزاری مجامع عمومی شرکت‌های مشمول واگذاری است که خود کار هرکس نیست و اعصابی آهنی می‌خواهد که بتواند مجامع چند میلیون نفری آنها را برگزار و مدیر انتخاب کند.

مزایا و معایب روش غیرمستقیم

در روش دوم سهام مربوط به هر سهامدار عدالت از شرکت‌های مشمول واگذاری در پرتفوی شرکت سرمایه‌گذاری استانی باقی‌ می‌ماند. مردمی که تا دیروز سهامدار سهام شرکت‌های تعاونی شهرستان بودند، امروز سهامدار شرکت سرمایه‌گذاری استانی می‌شوند. اقبال انتخاب این روش توسط سهامداران به‌دلیل عدم دسترسی به نقدینگی لازم در این شرایط اقتصادی کشور بسیار کم است. ضمنا تبدیل این شرکت‌ها به صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله یا پروژه استانی تغییر چندانی در ماهیت فعالیت این شرکت‌ها نخواهد داشت. ای کاش همان‌طور که قبلا اشاره شده بود کلیه سهامداران سهام عدالت مستقیما سهامداران شرکت‌های سرمایه‌گذاری شده و شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی تبدیل به شرکت‌های سهامی عام و در بورس پذیرفته می‌شدند. به این ترتیب با توجه به تعداد ۳۰ شرکت سرمایه‌گذاری استانی نه تنها برگزاری مجامع آنها و ریسک ناشی از حباب بازار سرمایه کاهش می‌یافت، بلکه امکان نگهداری سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی توسط سهامداران بیشتر بود.

صفر تا صد نحوه فروش سهام عدالت

درحالی که مشمولان سهام عدالت که روش مستقیم را برای مدیریت سهام خود انتخاب کرده بودند همچنان و بعد از گذشت یک سال امکان فروش سهام خود را ندارند، غیرمستقیم ها میتوانند با طی کردن چند مرحله سهام خود را به فروش بگذارند.

به گزارش ایسنا، حدود یک سال و دو ماه از آزادسازی سهام عدالت گذشته است، فرایندی که باعث شد مشمولان این سهام به دو دسته مستقیم، شامل ۱۹ میلیون سهامدار، و غیرمستقیم شامل ۳۰ میلیون سهامدار تقسیم شوند و درحالی که در روزهای نخست آزادسازی مستقیم ها به دلیل شرایط آن روزهای بازار سرمایه به راحتی میتوانستند ۳۰ یا ۶۰ درصد سهام خود که آن روزها بیش از ۲۰ میلیون تومان قیمت داشت را بفروشند، روند نزولی بازار بر این افراد سایه انداخت و نه تنها این افراد شاهد سقوط آزاد ارزش واقعی سهام عدالت خود بودند، بلکه حق فروش سهام عدالت نیز از آن ها گرفته شد و به نظر میرسد قرار است فورش سهام عدالت از سر گرفته شود!

در این میان ۳۰ میلیون نفری که روش غیرمستقیم را برای مدیریت سهام خود انتخاب کرده بودند سهامدار شرکت های سرمایه گذاری سهام عدالت شدند و هر فرد به اندازه دارایی خود در سهام عدالت، مالک بخشی از سهام شرکت سرمایه گذاری استانی است. نماد این شرکت ها در بازار سرمایه نیز درحال معامله است. برای مثال نماد شرکت سرمایه گذاری خوزستان وسخوز و نماد شرکت سرمایه گذاری قزوین، وسقزوین است.

این افراد برای فروش سهام خود، اگر سجامی نیستند، در ابتدا باید با ورود به سامانه WWW.SEJAM.IR سجامی شوند و کد بورسی دریافت کنند. سپس به سایت WWW.DDN.CSDIRAN.IR مراجعه کرده تا دارایی سهام عدالت خود را مشاهده کنند. پس از انجام این فرایند باید به سامانه معاملات کارگزاری مراجعه کرده و در قسمت تغییر کارگزار ناظر، نماد استانی خود را انتخاب و درخواست خود را ثبت کنند تا نماد تا ۴۸ ساعت بعد به پرتفوی فرد اضافه شود.

سرانجام فرد باید به پنل کارگزاری خود مراجعه کند، نماد خود را انتخاب کرده و به فروش برساند.

فوری؛ دارندگان سهام عدالت بخوانند/انواع روش‌های آزادسازی سهام عدالت

نماد معاملاتی ۱۰ شرکت سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت، به دلیل عدم رعایت الزامات دستورالعمل پذیرش، تعلیق شد.

نماد معاملاتی مربوط به شرکت‌های سرمایه‌گذاری سهام عدالت خراسان رضوی، کرمان، خراسان شمالی و هرمزگان، به دلیل عدم رعایت الزامات دستورالعمل پذیرش در بورس تهران تعلیق شد.

همچنین نماد معاملاتی شرکت‌های سرمایه‌گذاری سهام عدالت گیلان، زنجان، خوزستان، آذربایجان غربی، خراسان جنوبی و یزد در جریان معاملات امروز بازار سرمایه به همین دلیل تعلیق شد (تسنیم).

شرکت سرمایه‌گذاری استانی چیست؟

بر اساس آمار سازمان خصوصی‌سازی کشور، حدود ۴۹ میلیون نفر، یعنی بیش از نیمی از افراد جامعه، سهام عدالت دارند. در این بین حدود ۲۹ میلیون نفر روش غیر مستقیم و ۲۰ میلیون نفر روش مستقیم را برای مدیریت سهام عدالت خود انتخاب کرده‌اند.

شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی به روش آزادسازی غیرمستقیم سهام عدالت مربوط می‌شوند.

انواع روش‌های آزادسازی سهام عدالت

در روش مستقیم، افراد می‌توانند بدون واسطه برای معامله یا نگهداری سهام عدالت خود تصمیم بگیرند. برای فروش دو روش در اختیار سهامداران است، مراجعه به بانکی که در سامانه سهام عدالت ثبت کرده‌اند و سود سهام عدالت طی این سال‌ها به حساب سهامدار در آن بانک واریز می‌شده است یا استفاده از سامانه معاملات آنلاین کارگزاری که فرد در آن حساب کاربری دارد.

در حال حاضر امکان فروش کل سهام در این روش وجود ندارد و سهامداران می توانند سهام خود را به صورت پله‌ای بفروش برسانند. پرداخت سود در این روش به صورت سالیانه و توسط شرکت‌هایی که مالک سهام آنها هستید، انجام می‌شود.

روش غیرمستقیم و شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی

اما در روش مدیریت غیر مستقیم، سهامی به افراد داده نمی‌شود بلکه سهام افراد در اختیار شرکت سرمایه‌گذاری استانی قرار می‌گیرد و هر فرد به اندازه دارایی خود در سهام عدالت، مالک بخشی از سهام شرکت سرمایه‌گذاری استانی می‌شود.

در این روش افراد می‌توانند پس از این که شرکت سرمایه‌گذاری استانی مربوطه وارد بازار بورس شد، کل سهام خود را بفروش برسانند. پرداخت سود در این روش نیز به صورت سالیانه و توسط شرکت سرمایه‌گذاری استانی انجام می‌شود/تجارت نیوز