قیمت پایانی سهم چگونه محاسبه می‌شود؟

حجم مبنا چیست؟ نحوه محاسبه حجم مبنا و ۴ نکته مهم درباره آن

بازار بورس مثل هر بازار سرمایه دیگری، محل معامله و مبادله بسیاری از افراد است. بدیهی است که این بازار با این حجم از داد و ستد، مورد سواستفاده افراد سودجو قرار بگیرد تا بتوانند روی نوسانات قیمت سهم‌های بازار به نفع خود تاثیر بگذارند. برای پیش‌گیری از این اتفاق و برای آنکه سهامداران بتوانند با آرامش خاطر و امنیت زیاد، به داد و ستد بپردازند، قانونی به نام حجم مبنا وضع شده است. این قانون در واقع یک عامل کنترل‌کننده در برابر نوسانات شدید قیمت سهام بورسی است. برای آنکه بدانید حجم مبنا چیست، چطور محاسبه می‌شود و نکات مهم در خصوص آن کدامند، این مطلب را بخوانید تا اطلاعات گسترده‌تری درباره بورس و بازار سرمایه داشته باشید. مطمئنا در چنین شرایطی و با حجم وسیع اطلاعات، هر فرد حقیقی و حقوقی که در چرخه معاملات بازار بورس حضور دارد، راحت‌تر معامله و مبادله انجام می‌دهد؛ ضمن اینکه در راستای سرمایه‌گذاری درصد خطا و اشتباه کم می‌شود. پس تا انتها همراه ما باشید!

حجم مبنا چیست و چه تاثیری در معاملات دارد؟

ارزش مبنا در بورس عبارت است از حداقل تعداد اوراق بهاداری که باید روزانه خرید و فروش شود تا قیمت پایانی آن اوراق یا سهام، با میانگین وزنی قیمت در آن روز برابر شود.

وجود این قانون تاثیر مثبتی در معاملات روزانه می‌گذارد. احتمالا می‌پرسید به چه علت؟ به دلیل اینکه شما مطمئن هستید نوسانات قیمت هر سهم در بازار سرمایه، به دلیل خرید و فروش تعداد مشخصی از سهام شرکت صورت گرفته است؛ ضمن اینکه این قانون مداخلات افراد سودجو را بی‌تاثیر می‌کند و مانع از بروز قیمت‌های کاذب و غیرواقعی در بازار می‌شود.

احتمالا حالا که می‌دانید حجم مبنا چیست و چه تاثیراتی روی روند قیمت‌ها در بازار سرمایه می‌گذارد، می‌خواهید از نحوه محاسبه آن سردربیاورید. نگران نباشید! ما در بخش بعدی به صورت مفصل درباره نحوه محاسبه توضیح داده‌ایم.

طریقه محاسبه حجم مبنا به چه صورت است؟

حالا که می‌دانید حجم مبنا چیست، لازم است این نکته را هم بدانید که این قانون فقط منحصر به بورس اوراق بهادار نمی‌شود و شرکت‌های فرابورسی هم از این عامل بهره‌مند هستند. ما برای شما نحوه محاسبه را به صورت کامل و شفاف توضیح داده‌ایم تا جای هیچ ابهامی برایتان باقی نماند. این مطلب را از دست ندهید!

نحوه محاسبه حجم مبنای شرکت‌های بورسی

برای آنکه چم‌و‌خم سرمایه‌گذاری در بورس را بهتر بدانید، علاوه بر اینکه می‌دانید ارزش مبنا چیست، به محاسبه آن در بازار بورس هم توجه ویژه داشته باشید.

در سال ۱۳۹۸، سازمان بورس اوراق بهادار مصوبه‌­ا‌‌ی را به اجرا درآورد که در آن حجم مبنای تمامی شرکت‌­های پذیرفته شده در بورس تهران برابر با ضرب ۰.۰۰۰۴ در تعداد کل سهام­ شرکت است؛ همچنین برای شرکت‌­های بورسی حداقل ارزش مبنا را برابر با ۵۰ میلیارد ریال در نظر گرفته‌­اند.

حداکثر ارزش مبنا هر شرکت با توجه به سرمایه شرکت به صورت زیر تعیین می­شود:

• شرکت‌­های با سرمایه ۲۰ هزار میلیارد ریال و بالاتر برابر با ۱۲۰ میلیارد ریال؛
• شرکت­‌های با سرمایه کم‌تر از ۲۰ هزار میلیارد ریال برابر با ۱۰۰ میلیارد ریال؛

این تعداد در پایان هر هفته با توجه به قیمت پایانی هر سهم در آخرین روز معاملاتی هفته محاسبه و در اولین روز معاملاتی هفته بعد اعمال می‌شود.

نحوه محاسبه حجم مبنای شرکت‌های فرابورسی

شرکت­های فرابورس تا قبل از مصوبه سال ۹۸، ارزش مبنای برابر با یک داشتند، اما بعد از این مصوبه، حجم مبنای تمامی شرکت ­ ­های فعال در بازار اول، دوم و پایه فرابورس هم مثل شرکت‌­های بورسی محاسبه شد.

در فرابورس ارزش مبنا در شرکت‌­های بازار پایه براساس رنگ تابلو متفاوت است؛ در واقع در تابلوی زرد برابر با ۲۰ میلیارد ریال، تابلوی نارنجی برابر با ۱۰ میلیارد ریال و در تابلوی قرمز برابر با ۵ میلیارد ریال تعیین شده است.

ارزش مبنا در سایر شرکت‌­های فرابورسی مانند شرکت­‌های بورس است.

با توجه به مطالب فوق و افزایش سطح معلوماتتان، می‌توانید بهترین زمان معامله در بورس را انتخاب کنید، وارد سامانه کارگزاری مورد نظر خود شوید، با یک حساب و کتاب سرانگشتی و تحلیل‌های مورد نیاز، سهام موردنظرتان را خریداری کنید.

ضمنا ما در بخش‌های بعدی این مطلب، به هر سوال دیگری درباره اینکه حجم مبنا چیست و مطالب پیرامون آن کدامند، دارید پاسخ خواهیم داد؛ ما به سایر بخش‌های این مطلب بیایید!

۴ نکته مهم و کاربردی در خصوص قانون حجم مبنا

زمانی که در هر زمینه و موضوعی در حال تحقیق و بررسی هستید، سعی کنید نکات کاربردی، موثر درباره اصل موضوع و پیرامون آن را از دست ندهید، تا هم سطح دانش خود را ارتقا دهید و هم از چم و خم آن موضوع سر در بیاورید. انواع و اقسام مقوله‌‌های بورسی هم از این قاعده مستثنی نیست؛ ما برایتان ۴ نکته مفید و مهم را در ادامه آورده‌ایم تا هر زمان کسی از شما پرسید حجم مبنا چیست پاسخ کامل و دقیقی برای آن داشته باشید.

1. در گذشته و پیش از آنکه قوانین جدید برای محاسبه ارزش مبنای شرکت‌های فرابورس ایران تصویب شود، عدد یک به عنوان مبنای محاسبه سهام شرکت‌ها در نظر گرفته می‌شد؛ اما امروزه فقط در شرایطی مثل: توقف نماد، خرید و فروش‌های عمده و … عدد ۱ به عنوان مبنا در سهم‌های فرابورسی قرار داده می‌شود؛
2. کاربرد اصلی حجم مبنا در محاسبه قیمت پایانی نمادهای فعال در بازار بورس تهران است. میزان این حجم به طور خودکار، توسط سامانه معاملات اندازه‌گیری می‌شود. در واقع هیچ یک از سرمایه‌گذاران و معامله‌گران در محاسبه دخالتی ندارند و آن را در سایت شرکتمدیریت فناوری بورستهران، برای هر نماد مشاهده می‌کنند؛
3. زمانی که حجم معاملات از ارزش مبنا خیلی پایین‌تر است، نوسان قیمت وجود ندارد و سهام قفل می‌شود؛ رفع این مشکل بر عهده سازمان بورس است؛ در واقع سازمان در یک مدت زمان مشخص، نماد سهام را بدون حجم مبنا یا دامنه نوسان باز می‌کند تا قیمت سهم مشخص شود؛
4. حجم مبنا علاوه بر تاثیر مثبت و مزایا، یک تاثیر منفی هم دارد؛ در واقع هنگام تشکیل صف خرید و فروش، نوسان قیمت در روند نزولی و یا صعودی کند می‌شود و مقدار زیادی پول، بلوکه می‌شود؛

حالا که با نکات کاربردی هم آشنا شدید، وقت آن است که صادقانه از خودتان بپرسید، آیا حوصله، وقت، انرژی و دانش کافی را بر قدم گذاشتن در دنیای بورس و بازار سرمایه دارم؟! ضمن اینکه بودن در این بازار، ریسک‌پذیری زیادی می‌طلبد.

تنها موردی که در عرصه بورس و بازار سرمایه ریسک کم‌تری دارد و خرید آن در ۹۰ درصد مواقع برایتان سود به همراه دارد، عرضه اولیه سهام است؛ البته لازم به ذکر است که عرضه اولیه هم دانش و تخصص می‌خواهد تا ضرری متحمل نشوید.

اگر شما فرد ریسک‌پذیری نباشید، باید به روش‌های دیگری که برای سرمایه‌گذاری میزان ریسک کم‌تری می‌خواهد، روی بیاورید. روش‌هایی مثل دریافت وام، خرید طلا، سکه و… ما در بخش بعد به شما در این باره مفصل‌تر توضیح داده‌ایم.

اگر تمایلی به حضور در بازار سرمایه ندارید، این بخش را بخوانید!

ممکن است شما جزو دسته افرادی باشید که ریسک حاصل از سرمایه‌گذاری به روش نوین را نمی‌پذیرید و همیشه احتیاط را در نظر می‌گیرید. در واقع افراد محتاط پایشان را اندازه گلیمشان دراز می‌کنند و تمایلی به حضور در عرصه بورس و بازار سرمایه ندارند؛ بلکه به دریافت یک وام فوری و مدیریت هزینه‌های جاری زندگی به این شیوه بسنده می‌کنند.

برای آنکه شما بتوانید با ریسک کم‌تر و همچنین بی‌دغدغه‌تر وارد حوزه سرمایه‌گذاری شوید، نیازی نیست بدانید حجم مبنا چیست، نیازی نیست در دنیای بورس و … وارد شوید؛ بلکه شما می‌توانید با بودجه نسبتا زیادتری (البته اگر نقدینگی شما زیاد است)، خانه و یا یک زمین در منطقه‌ای از شهر بخرید و شاهد رشد قیمت آن در سالیان پیش رو باشید؛ چون ملک در اکثر مواقع، موجبات پیشرفت شما و داراییتان را فراهم می‌کند.

همچنین می‌توانید با بودجه و پس‌انداز مورد نظرتان، طلا و سکه بخرید و سرمایه خود را زیاد کنید.

ضمنا در دنیای امروز که قیمت کالاها روز به روز درحال افزایش است، دریافت وام خرید کالا و تهیه محصولات مورد نیاز شما هم تقریبا می‌تواند یکی از راه‌های پس‌انداز و سرمایه‌گذاری باشد.

ریسک حاصل از سرمایه‌گذاری با تمام روش‌هایی که ذکر کردیم، از تزریق دارایی در بازار سرمایه کم‌تر است و نیازی نیست اضطراب و استرس رشد یا افت قیمت سهام را داشته باشید.

ضمنا پلتفرم لندو این کار را برای شما آسان کرده است. با یک کلیک وارد سامانه خرید قسطی لندو شوید و درباره خدمات آن بیشتر بدانید.

سوالات متداول درباره حجم قیمت پایانی سهم چگونه محاسبه می‌شود؟ مبنا چیست؟

حجم مبنا را از چه طریق می‌توان مشاهده کرد؟

برای مشاهده حجم مبنا لازم است وارد سایت سازمان بورس اوراق بهادار تهران شوید، بعد از آن سهم مورد نظرتان را از تابلوی معاملاتی جستجو کنید و در نهایت در پایین قسمت قیمت معاملاتی میزان حجم مبنا را مشاهده کنید.

حداقل و حداکثر ارزش مبنا در شرکت‌های بورسی چقدر است؟

حداقل ارزش مبنا برای تمام شرکت‌ها معادل ۵۰ میلیارد ریال است. حداکثر ارزش مبنا برای شرکت‌های با سرمایه قیمت پایانی سهم چگونه محاسبه می‌شود؟ ۲۰ هزار میلیارد ریال و بالاتر، ۱۲۰ میلیارد ریال و برای شرکت‌های با سرمایه کمتر از ۲۰ هزار میلیارد ریال، ۱۰۰ میلیارد ریال تعیین شده است.

اگر در اثر وجود حجم مبنا، سهمی قفل شود، سازمان بورس چه راهکاری ارائه می‌کند؟

اگر سازمان بورس با چنین وضعیتی مواجه شود، برای یک بازه کوتاه سهم را بدون در نظر گرفتن قانون ارزش مبنا برای معامله باز می‌کند. در نتیجه معاملات دوباره جریان می‌گیرد و سهم بر اساس عرضه و تقاضا قیمت‌گذاری خواهد شد.

معرفی کامل انواع قیمت در بازار بورس ایران

در بازار های مالی انواع قیمت برای دارایی ها معرفی می شوند که ممکن است اشخاص را سردرگم کند. این قاعده در بازار بورس ایران نیز استثنا نمی باشد. در این مقاله قصد داریم تا با انواع قیمت که در بازار بورس ایران با آنها برخورد خواهید کرد، آشنا شویم.

انواع قیمت در بورس ایران

قیمت باز شدن (open)

قیمتی است که اولین معامله روز در آن قیمت انجام می‌شود.

قیمت آخرین معامله(close)

قیمتی که اخرین معامله در روز روی آن انجام می شود. این قیمت با قیمت پایانی که آنرا نیز معرفی خواهیم کرد، متفاوت می باشد.

قیمت پایانی

قیمت پایانی یکی دیگر از انواع قیمت می باشد. در هر جلسه معاملاتی، ممکن است سهام یک شرکت با قیمت‌های متفاوتی خرید و فروش شود. قیمت پایانی، میانگین وزنی از تعداد سهام معامله شده در هر قیمت است که ملاک محاسبه بازه روز معاملاتی بعد است. به این گونه که قیمت مثبت 5 و منفی 5 درصد بر اساس قیمت پایانی محاسبه می شود.

مثلا اگر 99 برگ سهم در قیمت 100 تومان و 1 برگ سهم در قیمت 200 تومان معامله شود، قیمت پایانی برابر 150 نمی شود؛ بلکه برابر 101 می شود چرا که بیشتر معاملات در قیمت 100 انجام شده است:

بالاترین قیمت(high)

بالاترین قیمتی است که یک سهم در جلسه معاملاتی، معامله شده است.

پایین‌ترین قیمت(low)

کمترین قیمتی است که یک سهم در جلسه معاملاتی، معامله شده است.

قیمت های باز شدن، آخرین معامله، بالاترین و پایین ترین قیمت، قیمت هایی هستند که نمودار کندل استیک را در تحلیل تکنیکال شکل می دهند:

علاوه بر قیمت‌های فوق بهتر است که در خصوص این قیمت‌ها نیز اطلاعاتی کسب کنید:

قیمت پایه

قیمت مشخص شده ای است که توسط فروشنده برای عرضه سهام در معاملات عمده تعیین می شود.

قیمت پیشنهادی

قیمتی است که کارگزاری برای هر برگه سهام وارد سامانه می کند.

قیمت محدود

قیمتی است که حداکثر یا حداقل آن از طرف مشتری یا سرمایه‌گذار به کارگزاری برای انجام خرید یا فروش سهام اعلام می‌شود.

قیمت معین

قیمت ثابتی است که توسط مشتری یا سرمایه‌گذار برای انجام معامله به کارگزاری اعلام می‌شود.

قیمت تعدیل شده‌ی پایانی

قیمتی است که بعد از اعمال افزایش سرمایه و یا تقسیم سود نقدی، در قیمت پایانی محاسبه می‌شود. برای جزئیات بیشتر بهتر است مقالات مربوطه را مطالعه نمایید.

علاوه بر این در تابلوی یک سهم، با موارد زیر نیز برخورد خواهید کرد:

قیمت بازه روز

بالاترین و پایین‌ترین قیمتی است که سهم در روز معامله شده است.

قیمت مجاز

قیمتی که خریدار و فروشنده مجاز است در آن بازه خرید و فروش انجام دهد.

اکثر نمادهای بورسی در بازه­ ی 5 درصدی معامله می شوند که با فرمول های زیر محاسبه میشود:

حد پایینی بازه مجاز برابر است با قیمت پایانی روز گذشته ضرب در 0.95

حد بالایی بازه­ی مجاز برابر است با قیمت پایانی روز گذشته ضرب در 1.05

بازه هفته

نمایانگر بالاترین و پایین‌ترین قیمتی است که سهم در طول هفته جاری معامله شده است.

بازه سال

نمایانگر بالاترین و پایین‌ترین قیمتی است که سهم در طول سال معامله شده است. گاهی ممکن است که قیمت بالایی بازه سال از قیمت حال حاضر سهم بسیار بسیار بالاتر باشد که این نکته بیانگر وجود افزایش سرمایه در طی قیمت پایانی سهم چگونه محاسبه می‌شود؟ سال گذشته است.

این قیمت ها در صفحه ی معاملاتی مربوط به هر نماد در سایت tsetmc قابل مشاهده می باشد:

مثال:

فرض کنید که نماد فولاد که متعلق به شرکت فولاد مبارکه اصفهان در بورس تهران است، قیمت پایانی برابر 40000ريال معادل 4000 تومان داشته باشد. می‌دانیم که این نرخ همان مبنای قیمتی فردای سهم خواهد بود. یعنی در روز بعدی که بازار برای معامله باز شود، نماد فولاد می ‎تواند به اندازه 5 درصد بیشتر یا کمتر از این قیمت نوسان کند. یعنی قیمت مجاز نماد فولاد 4000*1.05=4200 تومان در بازه بالایی و 4000*0.95=3800 تومان در بازه پایینی خواهد بود. بیشترین و کمترین میزانی که نماد فولاد امکان قیمت‌گذاری در روز را خواهد داشت، این دو قیمت خواهد بود. حال فرض کنید حجم معاملات و قیمت معاملات در این نماد، به ترتیب به قرار زیر باشد:

در قیمت 3900 تومان، 10000 عدد سهم معامله شود.

در قیمت 4200 تومان، 15000 عدد سهم معامله شود.

در قیمت 4100 تومان، 12000 عدد سهم معامله شود.

و اخرین معامله در قیمت 4000 تومان، 23000 عدد سهم معامله شود.

حال انواع قیمت برای این سهم، به این ترتیب محاسبه می‌شود:

قیمت باز شدن: 3900 تومان

بالاترین قیمت: 4200 تومان

پایین ترین قیمت: 3900 تومان

قیمت آخرین معامله: 4000 تومان

و قیمت پایانی سهم نیز با استفاده از رابطه زیر محاسبه می شود:

که این قیمت 4053 تومان درصورتی که حجم معاملات روز به اندازه یا بیشتر از حجم مبنای سهم باشد، همان قیمتی است که بازه مجاز فردا از طریق آن محاسبه می‌شود.

قیمت آخرین معامله سهم، طبق لیست بالا، 4000 تومان است که مشخص است که با قیمت پایانی متفاوت می‌باشد. دلیل این تفاوت هم این است که برای محاسبه قیمت پایانی، همانطور که گفته شد، یک میانگین وزنی از قیمت‌هایی که سهم در طول روز معامله شده، گرفته می‌شود.

تفاوت قیمت پایانی و آخرین معامله چیست؟

در بازار بورس ایران دو قیمت برای یک سهم وجود دارد که یکی قیمت پایانی سهم است و دیگری قیمت آخرین معامله ولی آیا می دانید تفاوت قیمت پایانی و آخرین معامله چیست؟ تفاوت قیمت پایانی و آخرین معامله بسیار ساده است؛ به زبان ساده قیمت آخرین معامله، قیمتی است که آخرین معامله سهم انجام شده است ولی قیمت پایانی، متوسط قیمت خرید و فروش در طول روز را نشان میدهد و مبنای بازگشایی قیمت سهم فردای آن روز، همین قیمت پایانی می باشد. البته که تفاوت قیمت پایانی و آخرین معامله بسیار ساده است و به صورت مختصر آن را بررسی کردیم، ولی دقیق تر آن را می توانید در مطلب زیر به صورت رایگان یاد بگیرید.

تفاوت قیمت پایانی و آخرین معامله

به صورت معمول تمامی افراد پس از این که برای دریافت کد بورسی خود اقدام کردند و دسترسی آن ها به سامانه معاملاتی فراهم شد، مشتاقند هر چه سریع تر معاملات خود را شروع کنند، ولی در همان قدم اول می فهمند که معامله آنقدری که فکر می کردند هم ساده نیست! در مسیر شروع فرآیند معامله گری ما به مواردی بر خواهیم خورد که معنی آن ها را نمی دانیم و اگر معنی آن ها را به صورت تئوری یاد بگیریم، بازهم در عمل شاید کارکرد آن ها را درک نکنیم. قیمت پایانی و قیمت آخرین معامله نیز از همین دسته از موارد است.

درصورتی که تمایل دارید تا از قیمت پایانی سهم چگونه محاسبه می‌شود؟ خدمات ۲۵ درصد تخفیف کارمزد در بورس، سرمایه گذاری بر روی حق تقدم و یا فروش آن و … بهره مند شوید میتوانید از طریق لینک زیر اقدام به ثبت نام نمایید.

البته شاید در نگاه نخست کمی عجیب به نظر برسد که چرا دو قیمت برای یک سهم وجود دارد که بعضی مواقع برابر یکدیگر است و بعضی مواقع با یک دیگر اختلاف دارند! در ادامه اگر این دو مورد را یاد بگیرید و مفهوم حجم مبنا در بورس را بلد نباشید، بازهم متوجه نخواهید شد که نحوه محاسبه این دو عدد چگونه است، بنابراین اگر می خواهید فرق آخرین معامله با قیمت پایانی را درک کنید، ابتدا باید بدانید قیمت پایانی سهم، قیمت آخرین معامله و حجم مبنا چیست و چطور این اعداد قابل محاسبه اند تا در ادامه به این بپردازیم که از اختلاف قیمت های سهم چه برداشت هایی می توان کرد.

قیمت پایانی سهام چیست؟

قیمت پایانی سهام متغیری است که با در نظر گرفتن معیارهای گوناگونی قابل محاسبه است و همان قیمتی است که معاملات بورس در ساعات ابتدایی روز بعد با آن شروع خواهد شد. این قیمت در سایت‌ های مرجعی که قیمت سهام شرکت‌ های عرضه شده در بورس را به نمایش در می آورند نیز دیده می شود و به صورت پیوسته در طول روز کاری بورس بروز می شود.

از همین روی تعداد زیادی از سهامداران و خریداران، پیش از تصمیم برای خرید یک سهام در بازار بورس همیشه در این سایت‌ ها قیمت پایانی سهام را بررسی می کنند تا از قیمت سهام در روزهای آینده اطلاع پیدا کنند. در بخش بعدی قیمت آخرین معامله و حجم مبنا را به همراه تاثیراتش در قیمت سهم مورد بررسی قرار داده ایم تا دیدتان در این خصوص بهبود پیدا کند.

قیمت آخرین معامله سهام چیست؟

قیمت آخرین معامله سهام یک شرکت عرضه شده در بورس، آخرین قیمتی است قیمت پایانی سهم چگونه محاسبه می‌شود؟ که سهام آن شرکت در بازار بورس خرید و فروش شده است و از همین روی همچین لقبی را به خود اختصاص داه است. این قیمت روزانه در نوسان است و در ساعات ابتدایی و پایانی کار بورس می‌ تواند تغییرات چندین درصدی و حتی بیشتر را به خود ببیند. نکته حائز اهمیتی که در این خصوص باید مد نظر قرار دهید این است که چنانچه شما قصد خرید سهام یک شرکت خاص را داشته باشید، اطلاع از قیمت آخرین معامله سهام آن شرکت می تواند برای شما بسیار حائز اهمیت باشد.

چرا که با آگاهی از قیمت آخرین معامله این توانایی را خواهید داشت که قیمت سفارش خود را معادل و یا حتی کمی بالاتر از آن انتخاب نمایید تا در سفارش شما با احتمال بسیار بالایی تکمیل شود. حال که شما با قیمت پایانی سهام و قیمت آخرین معامله آشنا شدید، در بخش بعدی حجم مبنا و تاثیرات آن بر قیمت پایانی سهم را مورد بررسی قرار داده ایم؛

حجم مبنا و تاثیر آن بر روی قیمت پایانی سهام

حجم مبنای سهام هر شرکت بعد از تصویب در اوایل دهه ۸۰ برای هر شرکت با توجه به تعداد کل سهام آن شرکت قابل ارزیابی است. از همین روی هر شرکتی که در در بازار بورس فعالیت دارد، از حجم مبنای متفاوتی برخوردار است و هر چقدر تعداد کل سهام یک شرکت بیشتر باشد، حجم مبنای آن شرکت هم به مراتب قیمت پایانی سهم چگونه محاسبه می‌شود؟ بالاتر خواهد بود. برای مثال برای شرکتی که کل سهام آن ۱۰۰ میلیون برگ سهم باشد، حجم مبنا برابر با ۸۰ هزار سهم خواهد داشت و چنانچه سهم شرکتی دو برابر شود، حجم مبنای آن نیز به همان ترتیب دو برابر خواهد شد.

جالب است بدانید که حجم مبنا بر نوسانات قیمت سهام و قیمت پایانی سهام تاثیر زیادی دارد، به این خاطر که قیمت پایانی سهام هر شرکت با استفاده از فرمولی قابل محاسبه است که یکی از متغیرهای آن حجم مبنا است. نکته مهمی که در این خصوص باید در خاطر داشته باشید اینجاست که حجم مبنا برای شرکت‌ هایی که در فرابورس عرضه شده‌ اند برابر با ۱ است و همچنین نمادها در روز بازگشایی با حجم مبنای یک فعالیت خود را آغاز خواهند کرد. اما نکته مهمتر اینجاست که به هر اندازه ای که حجم مبنای سهم در طول یک روز کار پر شود، قیمت پایانی اجازه نزدیک شدن به قیمت آخرین معامله را خواهد داشت و این موضوعی است که باید درک کنید.

فرق قیمت پایانی و قیمت آخرین معامله

همان طور که گفتیم قیمت آخرین معامله به آخرین قیمتی می گویند که در طول یک دوره زمانی به عنوان مثال یک روز کاری خرید و فروش شده است. نام دیگر قیمت آخرین معامله، قیمت بسته شدن است اما قیمت پایانی میانگینی از قیمت های معامله شده سهم در ساعات معاملاتی و در یک روز معاملاتی بر اساس حجم معاملات است. این را در خاطر داشته باشید که حتما نباید قیمت پایانی با قیمت آخرین معامله برابر باشد.

اگر قیمت اخرین معامله بیشتر از قیمت پایانی بود چه کنیم؟

به این دلیل که قیمت آخرین معامله نوسانات بسیاری دارد و بیشتر بالا و پایین می شود، برای اشاره به قیمت یک سهام، از قیمت پایانی استفاده می گردد و همان طور که گفتیم قیمت پایانی سهم میانگین قیمت کل معاملات آن سهم در طول روز کاری بورس است.

زمانی که میانگین پایین تر از قیمت آخرین معامله است، نشان دهنده این است که قیمت معامله سهم پایین بوده و تحت شرایطی قیمت آن در انتهای بازار افزایش پیدا کرده است. در این صورت که قیمت پایانی از قیمت آخرین معامله جا می ماند، الگوی ساعت تشکیل می شود. به جز وقتی که سهم در صف خرید باشد و حجم مبنای سهم تکمیل نشود، قیمت پایانی افزایش پیدا نخواهد کرد و به این حالت الگوی ساعت نخواهیم گفت.

وقتی قیمت پایانی کمتر از آخرین معامله باشد بخریم؟

هنگامی که سهم بیشتر از حجم مبنا مورد معامله قرار گیرد و اختلاف قیمت پایانی و آخرین معامله از دو درصد بیشتر می شود، می گویند که الگوی ساعت را شاهدیم و نشانه خوبی برای پیش بینی صعودی بودن قیمت سهم در روزهای آتی به حساب می آید. این حداقل دو درصد بالاتر بدین معنی خواهد بود که سرمایه گذاران حاضرند حداقل دو درصد مثبت تابلوی فردای آن سهم را خریداری کنند. قیمت پایانی روز پیش مبنای قیمت گذاری روز بعد است و این می تواند در پیش بینی وضعیت سهم در روز آینده بسیار حائز اهمیت باشد. مطابق با تکنیک الگوی ساعت داریم؛

1. اگر در نیم ساعت پایانی بازار آخرین قیمت سهمی ۱٫۵ درصد بیشتر از قیمت پایانی آن باشد، سهم احتمالا فردا مثبت خواهد بود.
2. اگر در نیم ساعت پایانی بازار آخرین قیمت سهمی ۲ درصد بیشتر از قیمت پایانی آن باشد، سهم احتمالا فردا صف خرید خواهد بود.
3. اگر در نیم ساعت پایانی بازار آخرین قیمت سهمی ۱٫۵ درصد کم تر از قیمت پایانی آن باشد، سهم احتمالا فردا منفی خواهد بود.
4. اگر در نیم ساعت پایانی بازار آخرین قیمت سهمی ۲ درصد کم تر از قیمت پایانی آن باشد، سهم احتمالا فردا صف فروش خواهد بود.

شما قادرید به منظور یافتن سهم هایی که بین قیمت آخرین معامله و قیمت پایانی سهمی بیش ار ۲ درصد اختلاف وجود داشته باشد و قیمت آخرین معامله بیشتر از قیمت پایانی باشد از فیلتری که در ادامه برایتان آورده ایم استفاده کنید، ولی این را در نظر داشته باشید که برای کاهش خطا در انتخاب سهم مناسب، نیاز است که بعد از انتخاب سهام مطابق با این فیلتر، تحلیل جامعی هم از آن سهم داشته باشید تا احتمال خطا کاهش یابد.

فیلتر اختلاف قیمت آخرین معامله و قیمت پایانی : (plp)-(pcp)>2

تذکر : فیلتر را دقیقا کپی کنید در سایت tsetmc وارد فرمایید تا سهم های مورد نظر برای شما به صورت یکجا نمایش داده شود. این اختلاف درصدی هر عددی می تواند باشد، اما تنها محدوده نوسانی معاملات را شامل خواهد شد. شما می توانید با قرار دادن این فیلتر در بخش فیلترنویسی سایت سازمان بورس سهامی که در روز معاملاتی جاری اختلاف قیمت آخرین معامله و قیمت پایانی آن ها بیش از ۲ درصد است را ملاحظه فرمایید.

دلیل استفاده از قیمت پایانی برای قیمت پایه روز کاری بعدی چیست؟

شاید بپرسید چرا قیمت پایه سهم در ابتدای روز، همان قیمت آخرین معامله سهم در روز پیش نیست و این که چرا از قیمت پایانی سهم، تحت عنوان قیمت پایه سهم در ابتدای روز مورد استفاده قرار می گیرد؟ در واقع قیمت آخرین معامله سهم معمولا نوسانات زیادی دارد، از همین روی بهتر است که از قیمت پایانی سهم برای قیمت پایه سهم در ابتدای روز معاملاتی بعدی بهره بگیریم.

البته این امر موجب نمی شود که تصور کنیم قیمت آخرین معامله به هیچ عنوان کارایی ندارد. بلکه باید در نظر داشته باشید که قیمت آخرین معامله انجام شده برای سفارش گذاری در بورس بسیار حائز اهمیت است، لذا بهتر است که شخص، قیمت سفارش خود را، نزدیک و یا حتی مساوی با قیمت آخرین معامله انجام شده آن سهم وارد کند. به این قیمت پایانی سهم چگونه محاسبه می‌شود؟ ترتیب احتمال کامل شدن سفارش و انجام سریع معامله بیشتر خواهد شد.

‌نکاتی در مورد قیمت آخرین معامله و قیمت پایانی سهام

قیمت آخرین معامله سهام هر شرکت به طور روزانه در تابلوی بازار بورس قابلبیت تغییر و نمایش را دارد، از همین روی بسیاری هستند که به طور لحظه‌ ای آن را چک می کنند. باید در نظر داشت که این قیمت تابع قانون خاصی نیست و مولفه‌ های بسیار زیادی روی آن تاثیر می گذارند که در این بین می توان به میزان تقاضا برای خرید سهام یک شرکت اشاره کرد که هر چقدر بیشتر باشد، قیمت آخرین معامله سهام نیز بیشتر خواهد بود. قیمت پایانی سهام با توجه به حجم معاملات سهام یک شرکت و حجم مبنا از دو روش به دست می آید که به شرح زیر می باشد:

• چنانچه حجم سهام خرید و فروش شده در بورس از حجم مبنای یک شرکت کم تر باشد، قیمت پایانی سهام با استفاده از یک فرمول خاص قابل محاسبه است که در آن متغیرهای گوناگونی مثل حجم سهام معامله شده، آخرین قیمت معامله سهام، حجم مبنا، قیمت میانگین وزنی موثر خواهد بود. قیمت پایانی سهام در این حالت به وسیله نرم افزارهای کارگزاری‌ ها قابل محاسبه خواهد بود.
• تحت شرایطی که حجم معامله شده از سهام یک شرکت عرضه شده در بورس یا یک نماد، از حجم مبنای آن شرکت یا نماد بیشتر باشد، قیمت میانگین وزنی قیمت پایانی سهم چگونه محاسبه می‌شود؟ تعیین کننده قیمت پایانی سهام خواهد بود.

خلاصه مطلب و کلام پایانی

همان طور که یاد گرفتیم، قیمت آخرین معامله، به آخرین معامله ای که در آن روز انجام شده گفته می شود ولی قیمت پایانی مفهوم متفاوتی دارد که آن را بیان کردیم و در محاسبه آن دو فاکتور موثر هستند؛ اول این که قیمت ها روی چه اعدادی معامله شده اند. به عنوان مثال چنانچه ۹۰ درصد معاملات امروز روی مثبت ۲ درصد انجام شده باشد و تنها ۱۰ درصد قیمت معاملات در پایان روز به مثبت ۵ درصد رسیده اند، آن وقت میانگین وزنی آن ها تعیین کننده قیمت پایانی سهم است.

البته در این مثال قیمت پایانی که محاسبه می کنیم، از قیمت آخرین معامله کم تر خواهد بود. معیار دیگری که در محاسبه قیمت پایانی تاثیرگذار است را حجم مبنا نامیده اند. چنانچه سهامی حداقل به اندازه حجم مبنایش خرید و فروش شده باشد، فرمول بالا صدق خواهد کرد وگرنه، به نسبتی که امروز خرید و فروش شده، قیمت را تعدیل می کنند. در مثال بالا قیمت پایانی ۲٫۳ درصد به نسبت اول روز رشد کرده ولی به این خاطر که حجم معاملات فقط نصف حجم مبنا بوده، لذا قیمت پایانی بجای اینکه ۲٫۳ درصد رشد کند تنها ۱٫۱۵ درصد رشد می کند.

بنابراین به صورت خلاصه سهامی که آخر روز روی مثبت ۵ درصد داشت معامله می شد، به این دلیل که اولا بیشتر معاملات خود را روی مثبت ۲ درصد تجربه کرده است و ثانیا حجم مبنای آن تکمیل نشده است، نهایتا قیمت پایانی اش مثبت ۵ درصد نیست بلکه مثبت ۱٫۱۵ درصد بیش از قیمت شروع روز خواهد بود. این قیمت پایانی که محاسبه کردیم، مبنای قیمت گذاری روز بعد است و این بدین معنی است که دامنه نوسان فردا بر اساس قیمت پایانی امروز قابل اندازه گیری است و قیمت آخرین معامله در این موضوع دخالتی ندارد.

همان طور که در ابتدای مطلب قول دادیم، در این تفاوت قیمت پایانی و آخرین معامله را مورد بررسی قرار دادیم.

همچنین اگر دوست دارید نکات مهم در معاملات بورس را یاد بگیرید، این مطلب به بهترین شکل شما را راهنمایی خواهد کرد.

به نظر شما اختلاف قیمت پایانی و آخرین معامله می تواند سیگنال خرید یا فروش باشد؟

قیمت مجاز سهم و دامنه نوسان قیمت

منظور از قیمت مجاز روی تابلوی معاملاتی هر سهم چیست؟ آیا وجود دامنه نوسان یا همان بازه مجاز تغییرات قیمتی در یک روز برای بازارهای مالی خوب است؟ در این مطلب قصد داریم با مفهوم قیمت مجاز سهم آشنا شویم و ببینیم که وجود محدودیت در تغییرات قیمت به‌نفع فعالان بازار است یا خیر؟

با بررسی روند حرکتی بورس در سال‌های اخیر، می‌توان گفت که بورس اوراق بهادار تهران نسبت به اخباری که روزانه منتشر می‌شوند، به‌شدت واکنش نشان می‌دهد. با درج خبر تحریم یک صنعت، فردای آن روز می‌بینیم قیمت پایانی سهم چگونه محاسبه می‌شود؟ که تمامی سهم‌های آن صنعت در صف فروش قفل شده‌اند ولی کسی در آن قیمت خریدار سهم نیست و شما نمی‌توانید سهم را بفروشید.

اخبار مثبت نیز تاثیری به همین صورت دارند. مثلا با منتشر شدن خبر صدور مجوز برای افزایش قیمت لاستیک، تقاضای خرید برای آن افزایش پیدا می‌کند، ولی قیمت آن نمی‌تواند بیش از حد مجاز روزانه رشد داشته باشد. به بازه قیمتی که سهم طی یک روز در آن نوسان می‌کند قیمت مجاز گفته می‌شود.

قیمت مجاز سهم چیست؟

به کمترین و بیشترین قیمتی که یک سهم در طول یک روز می‌تواند داشته باشد، قیمت مجاز سهم گفته می‌شود. در واقع قیمت مجاز سهم، سقف و کف قیمتی را در طول یک روز مشخص می‌کند. یعنی قیمت فقط اجازه دارد که در آن بازه زیاد و کم شود و نمی‌تواند بیش از این مقدار تغییر کند.

این دامنه نوسان باتوجه به بازاری که شرکت در آن ثبت شده متفاوت است. دامنه نوسان مجاز برای سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس و فرابورس برابر است با مثبت و منفی پنج درصد قیمت پایانی روز قبل.

در شکل زیر تابلو معاملاتی یک سهم را بعد از پایان زمان معامله بازار در تاریخ 1399/08/25 می‌بینید. قیمت پایانی که در این تابلو نشان داده می‌شود برابر است با میانگین موزون معاملات انجام شده در همین روز.

همان‌طور که در تصویر بالا می‌بینیم، قیمت معاملات، تنها در بازه مجاز قیمتیِ مشخص شده در تابلو نوسان کرده است. اما این قیمت مجاز چگونه محاسبه می‌شود؟

نحوه محاسبه قیمت مجاز سهم

در تصویر قبل می‌بینیم که قیمت پایانی روز قبل برابر است با 36080 . همان‌طور که در بالا اشاره کردیم، دامنه نوسان مجاز برای سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس و فرابورس برابر است با مثبت و منفی پنج درصد قیمت پایانی روز قبل. حال با استفاده از قیمت پایانی روز قبل دامنه مجاز فردا را حساب می‌کنیم.

36080 *1.05 = 37884 بالاترین قیمت مجاز سهم در روز

36080*0.95 = 34276 پایین‌ترین قیمت مجاز سهم در روز

حالا سراغ تابلو معاملاتی همان سهم قبلی در روز بعد می‌رویم. به بازه مجاز دقت کنید. این بازه رند شده همان عددی است که ما محاسبه کردیم.

حالا اگر بخواهیم بازه قیمتی مجاز فردا را حساب کنیم، باید مثل بالا عمل کنیم. یعنی مثبت و منفی پنج درصد 37140 را محاسبه کنیم.

توجه کنید که بازه روز با قیمت مجاز سهم فرق دارد. بازه روز کمترین و بیشترین قیمتی را که سهم در طول روز معامله شده نشان می‌دهد. اما قیمت مجاز سهم نشان‌دهنده کمترین و بیشترین قیمتی است که یک سهم می‌تواند در طول یک روز داشته باشد. در واقع بازه روز، بازه هفته و بازه سال نشان‌دهنده بیشترین و کمترین قیمتی است که سهم در طی آن بازه زمانی معامله شده است.

قیمت مجاز در بازارهای مختلف

دامنه نوسان یا همان قیمت مجاز در همه بازارها و برای همه اوراق بهادار یکی نیست. برای مثال شرکت‌های پذیرفته شده در بازار پایه فرابورس، دامنه نوسان کمتری دارند.

دامنه مجاز تغییرات قیمت در تابلو زرد برابر با مثبت و منفی سه درصد قیمت پایانی دیروز، در تابلو نارنجی برابر با مثبت و منفی دو درصد قیمت پایانی دیروز و در تابلو قرمز مثبت و منفی یک درصد قیمت پایانی روز قبل است.

این دامنه مجاز برای حق تقدم‌های خرید سهام برابر با مثبت و منفی ده درصد قیمت پایانی روز قبل است.

در بعضی از بازارها مثل فارکس، دامنه مجاز نوسان قیمتی وجود ندارد. در این بازارها قیمت‌ها می‌توانند در طول یک روز رشد و نزول بسیاری داشته باشند.

بازار با دامنه یا بدون دامنه

وجود دامنه نوسان روزانه از این نظر اهمیت دارد که ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهد. اما چگونه؟

انتشار اخبار خوب یا بد، چه در سطح اقتصاد کلان و چه در سطح یک شرکت، بر احساسات سرمایه‌گذاران تاثیر بسیار زیادی دارد. همان‌طور که قبلا گفتیم، احساسات عامل بسیار مهمی بر روند تصمیم‌گیری افراد به‌خصوص در زمینه مالی و سرمایه‌گذاری هستند.

باتوجه به این که در کشور ما اخبار به‌شدت بر تصمیمات سرمایه‌گذاران تاثیر می‌گذارد، اگر خبری در بازار بپیچد افراد معمولا بدون توجه به صحت خبر، به خرید و فروش‌های هیجانی روی می‌آورند. دامنه نوسان برای کمک به تعدیل احساسات سرمایه‌گذاران، محافظت از سرمایه آن‌ها و کاهش ریسک سرمایه‌گذاری ایجاد شده است و از بروز ضررهای سنگین در یک قیمت پایانی سهم چگونه محاسبه می‌شود؟ روز جلوگیری می‌کند.

علاوه‌بر مورد ذکر شده، وجود دامنه نوسان مجاز امکان دست‌کاری در بازار را کاهش می‌دهد. یعنی سهامداران عمده نمی‌توانند به راحتی قیمت‌ها را تغییر بدهند و از بازار سودهای نامتعارف کسب کنند. به‌طور کلی این دامنه از بوجود آمدن تغییرات ناگهانی قیمتی جلوگیری میکند.

معایب وجود دامنه نوسان

کند شدن روند کشف قیمت یکی از معایب وجود دامنه نوسان است. فرض کنید نرخ خوراک برخی صنایع تغییرات زیادی داشته باشد و یا قیمت ارز خیلی بالا برود. اخباری از این قبیل می‌توانند تغییراتی بیشتر از دامنه نوسان قیمتی مشخص شده در قیمت سهام شرکت‌های صادرکننده و یا شرکت‌های تولیدی ایجاد کنند.

برای مثال خبری که می‌توانست در یک روز به اندازه 20 درصد تاثیر مثبت یا منفی در قیمت سهم داشته باشد، حالا تاثیر خود را در یک هفته نشان خواهد داد. به‌طور کلی این دامنه مانع از رها شدن قیمت در یک روز می‌شود. این فرآیند علاوه‌بر این که روند کشف قیمت را کند می‌کند، می‌تواند یک جو روانی منفی چند روزه هم در بازار ایجاد کند. این جوهای روانی به‌شدت بر احساسات سرمایه‌گذاران تاثیر می‌گذارد.

علاوه‌بر موارد ذکر شده این موضوع نقدشوندگی سهام شرکت‌ها را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد و باعث بوجود آمدن صف‌های فروش طولانی می‌شود.

چه زمانی یک سهم بدون دامنه نوسان معامله می‌شود؟

معمولا بعد از برگزاری مجامع شرکت‌ها، تقسیم سود و یا تصمیم‌گیری در رابطه با افزایش یا کاهش سرمایه باتوجه به صلاحدید ناظر بازار سهم بدون دامنه نوسان باز می‌شود.

بعضی از اتفاقات بزرگ مانند صدور مجوز بهره‌برداری از معادن یک شرکت می‌تواند بر قیمت سهام آن شرکت تاثیر زیادی بگذارد. در این مواقع بعد از باز شدن سهم، با صلاحدید ناظر بازار دامنه نوسانی برای آن در نظر گرفته نمی‌شود. یعنی اجازه داده می‌شود که این خبر تا جایی که ممکن است تاثیر خود را بر قیمت سهم بگذارد.

جمع‌بندی

قیمت مجاز کمترین و بیشترین قیمتی است که قیمت پایانی سهم چگونه محاسبه می‌شود؟ یک سهم در طول روز می‌تواند داشته باشد. این قیمت باتوجه به قیمت پایانی سهم در روز قبل محاسبه می‌شود. به‌طور کلی وجود دامنه نوسان علاوه‌بر جنبه‌های مثبت مثل کاهش ریسک و جلوگیری از ایجاد بحران در بازارها، جنبه‌های منفی هم دارد.

مثل عدم واکنش سریع قیمت نسبت به اخبار منتشر شده. برخی از فعالان بازار سرمایه وجود این دامنه را برای بازار ضروری می‌دانند و اما برخی دیگر با آن مخالف هستند. نظر شما در این باره چیست؟

حجم مبنا در بورس چیست و چه کاربردی دارد؟

حجم مبنا چیست و چه کاربردی در بورس دارد؟ در این مطلب از سایت کارگزاری سرمایه و دانش، حجم مبنا در بورس و نحوه محاسبه و قوانین جدید حجم مبنا را معرفی می کنیم.

بورس، روزانه محل دادوستد مقدار زیادی پول و سرمایه است و بعید نیست همیشه تعدادی افراد سودجو بخواهند در روند قیمت‌ها به نفع خود تاثیرگذار باشند. در این راستا همیشه نیاز بوده تا با وضع قوانینی جلوی این سوء‌استفاده‌ها گرفته شود و دادوستدها به شکل واقعی و قابل اطمینان ادامه یابند. وضع قانون حجم مبنا در تعداد سهام یکی از همین قوانین بازدارنده است. این قانون در تعیین قیمت پایانی نمادهای بورسی دخالت دارد و این حجم مبناست که مشخص می‌کند آیا شرکتی مجوز اعمال تمام تغییرات مجاز در قیمت را برای تعیین قیمت روز بعد دارد و یا خیر.

حجم مبنا چیست و چه کاربردی در بورس دارد؟ در این مطلب از سایت کارگذاری سرمایه و دانش، حجم مبنا در بورس و نحوه محاسبه و قوانین جدید آن را معرفی می‌کنیم.

حجم مبنا چیست؟

در یک تعریف ساده می‌توان حجم مبنا را اینگونه تعریف کرد، حداقل تعداد سهامی که در یک روز باید توسط یک نماد مورد خرید و فروش قرار بگیرد تا آن شرکت بتواند نوسان قیمتی مجاز را در تعیین قیمت سهام، برای فردای آن روز اعمال کند. وجود حجم مبنا در بورس موجب می‌شود تا سرمایه‌گذارن بدانند نوسانات قیمت سهام با توجه به یک حجم معاملاتی مناسب بوده است و نه بر اساس چند خرید و فروش جزئی. در نتیجه وجود این قانون از بروز قیمت‌های غیر واقعی جلوگیری می‌کند.

نگاهی به تاریخچه شکل‌گیری حجم مبنا

حجم مبنا برای اولین بار و به منظور جلوگیری از افزایش و یا کاهش بیش از حد قیمت سهام در سال 1382 و در زمان تصدی دکتر حسین عبده تبریزی، تعیین و پایه‌گذاری شد. این رقم برای اولین بار به میزان 15% از کل سهام یک شرکت و در طول یک سال تعیین شد. با در نظر گرفتن تعداد 250 روز به عنوان روزهای کاری یک سال این میزان برابر است با 0.0006 تعداد کل سهام برای هر روز می‌شد. یعنی حداقل سهام‌هایی که باید در یک روز مورد دادوستد قرار می‌گرفت تا مجوز اعمال نوسان قانونی قیمت توسط شرکت دریافت شود میزان شش ده هزارم کل تعداد سهام شرکت می‌بود.

این رقم طی سال‌های متمادی مورد تغییرات زیادی قرار گرفت؛ اما از سال 1393 تا به امروز رقمی ثابت و برابر با 10% کل سرمایه برای یک سال و 0.0004 کل سرمایه برای یک روز است. همچنین حداکثر حجم مبنا برای شرکت‌هایی با سرمایه 20 هزار میلارد و بالاتر، به میزان 120 میلیارد ریال و برای شرکت‎هایی با سرمایه‌ی کم‌تر از 20 هزار میلیارد ریال، حداکثر حجم مبنا 100 میلیارد ریال در نظر گرفته شده است که در ادامه در این باره بیش‌تر توضیح داده خواهد شد.

مزایای حجم مبنا چیست؟

مهم‌ترین حسن و مزیت حجم مبنا در بورس، جلوگیری از کاهش و افزایش یک‌باره و پرشیب در روند قیمت‌هاست. به این صورت که اگر به عنوان مثال تقاضای یک سهام کاهش یابد و عرضه به همان صورت قبل باقی مانده باشد، فزونی عرضه بر تقاضا رخ خواهد داد این فزونی معمولا به ‌قدری خواهد بود که آن نماد اصطلاحا قفل می‌شود و یا به اصطلاح فعالان بازار صف فروش تشکیل می‌شود.

در صورت نبود حجم مبنا، سهام به شدت روند نزولی خواهد گرفت. اما وجود آن موجب می‌شود با کاهش تعداد سهامی که مورد خرید و فروش قرار گرفته است، نوسان قیمتی نیز کاهش یابد و از کاهش یک‎‌باره قیمت سهام جلوگیری شود. در روند صعودی نیز همین طور خواهد بود.

نحوه محاسبه حجم مبنا

همان‌طور که گفته شد برای محاسبه این عدد کافیست عدد 0.0004 را در تعداد سهام‌های یک شرکت ضرب کنید. برای مثال اگر شرکتی 20 میلیون سهام داشته باشد، حجم مبنای این شرکت برای هر روز برابر است با 8 هزار سهم. اما در این خصوص استثنائاتی نیز وجود دارد که طی قوانین جدید مصوب و اعلام شده است که به آن نیز در ادامه خواهیم پرداخت.

حجم مبنا و تعیین قیمت پایانی

برای این منظور پیش از هرچیز لازم است تا با مفهوم قیمت پایانی آشنا شویم. قیمت پایانی به معنی قیمت آخرین معاملات نیست و دو عامل میانگین وزنی تمام معاملات هر روز و نیز حجم مبنا در آن تاثیرگذار هستند. در واقع قیمت پایانی همان قیمتی است که شروع خرید و فروش در روز بعد با توجه به آن قیمت انجام خواهد شد و مبنای روز معاملاتی جدید قرار خواهد گرفت. قیمت پایانی توسط فرمول میانگین وزنی محاسبه می‌شود و برای تاثیرگذاری حجم مبنا در این قیمت و محاسبه قیمت آغازین از فرمول زیر استفاده می‌شود.

قیمت پایانی روز قبل+(میانگین وزنی قیمت‌ها-قیمت پایانی روز قبل)*(حجم مبنا/حجم معاملات) = قیمت آغازین

به عنوان مثال فرض کنید حجم مبنا برای شرکتی 4 میلیون سهم بوده است و حجم معاملات آن برابر با 2 میلیون سهم یعنی نیمی از 4 میلیون حجم تعیین شده، است. در این مثال قیمت روز پایانی توسط میانگین وزنی برای امروز 1400 و برای روز قبل 1300 ریال بوده است. در این صورت قیمت آغازین برابر خواهد بود با

بنابراین عدد 1400 با توجه به کم‌تر بودن معاملات نسبت به حجم مبنای مشخص شده تعدیل شد و به رقم 1350 ریال رسید. بنابراین سقف مجاز نوسان قیمت در روز بعد از مثبت 5 درصد تا منفی 5 درصد خواهد بود. یعنی میزان معاملات تقسیم بر حجم مبنا.

حال اگر حجم معاملات در شرکتی بیش‌ از حجم مبنا باشد، قیمت پایانی و نیز آغازین روز بعد همان میانگین وزنی تمام معاملات طی یک روز خواهد بود. شما می‌توانید برای محاسبه میانگین وزنی و افزودن به سایر معلومات خود با مشاوران کارگزاری دانش و سرمایه تماس بگیرید.

چگونه می‌توان حجم مبنا را مشاهده کرد؟

این عدد توسط سامانه معاملات و به صورت خودکار اندازه‌گیری می‌شود و هیچ یک از معامله‌گران و سرمایه‌گذاران تاثیر و دخالتی در آن ندارد. این عدد همیشه و برای همه‌ی نمادها در سایت مدیریت فناوری بورس تهران (tsetmc) قابل مشاهده است و فقط کافی است سری به این سایت زده شود و نیازی به آموزش حجم مبنا در بورس برای تمام کاربران نیست.

منظور از حجم مبنای یک چیست؟

حجم مبنای یک مختص شرکت‌های عضو فرابورس و تا قبل از سال 1398 بوده است. برای این شرکت‌ها تا پیش از سال 1398 قانونی در این زمینه در نظر گرفته نشده بود و قیمت ها بر اساس عرضه و تقاضا و فقط میانگین وزنی تعیین می‌شد. اما در سال 1398 قانون جدیدی در رابطه با حجم مبنای شرکت‌های فرابورس نیز تصویب شد تا از تاثیرگذاری بیش‌ازحد معاملات کوچک بر روی قیمت‌ها جلوگیری شود.

قوانین جدید حجم مبنا در بورس

برای ذکر این قوانین جدید که همان استثنائات محاسبه حجم مبنا در سهام است، باید ابتدا ارزش مبنا مشخص شود که عبارت است از ضرب حجم مبنا در قیمت پایانی آخرین روز معاملاتی در پایان هفته که معمولا روز چهارشنبه است. حال این عدد برای شرکت‌هایی با سرمایه کم‌تر از 20 هزار میلیارد ریال به شکل زیر است:

اگر ارزش مبنا بین 50 تا 100 میلیارد ریال بود، حجم مبنا همان عدد محاسبه شده خواهد بود، یعنی همان 0.0004 کل سرمایه

اگر ارزش مبنا کمتر از 50 میلیار ریال بود، این عدد برابر است با 50 میلیار ریال تقسیم بر قیمت پایانی در آخرین روز معاملاتی

و اگر ارزش مبنا بیش از 100 میلیار ریال بود، حجم مبنا برابر است با 100 میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی در آخرین روز معاملاتی

برای شرکت‌هایی با سرمایه بیش‌ از 20 هزار میلیارد ریال، حجم مبنای معین یعنی همان 0.0004 برای ارزش مبنای بین 50 تا 120 میلیار ریال است و کم‌تر و بیش‌تر از این مقدار مانند بالا محاسبه می‌شود، یعنی برای کم‌تر از 50 میلیارد ریال همین عدد تقسیم بر قیمت پایانی خواه شد و برای ارزش مبنای بیش‌از 120 میلیار ریال نیز همین عدد بر قیمت پایانی آخرین روز معاملاتی تقسیم خواهد شد. در این قانون حجم مبنای شرکت‌های فرابورس نیز به شکل زیر معین شده است:

این فرمول در بازار اول و دوم فرابورس و برای شرکت‌هایی با سرمایه کمتر از 20 هزار میلیارد ریال در بازه ارزش مبنای 50 تا 100 میلیارد ریال و با سرمایه بیش از 20 هزار میلیارد ریال در بازه ارزش مبنای 50 تا 120 میلیار ریال، همان 0.0004 کل معاملات و در غیر این صورت مانند بالا محاسبه خواهد شد. یعنی حداقل و حداکثر معین شده تقسیم بر قیمت پایانی.

در بازار پایه زرد تفاوت در حداقل ارزش مبناست که 20 میلیار ریال است و سایر قوانین و محاسبات مانند بازار پایه خواهد بود.

در بازار پایه نارنجی فرابورس نیز همه چیز به جز حداقل ارزش مبنا که 10 میلیار ریال است مانند سایر بازارها خواهد بود.

در بازار پایه قرمز فراوبورس این حداقل میزان 5 میلیار ریال است.

به عبارت دیگر در این بازار ها اگر میزان سرمایه بیش از 20 هزار میلیار ریال باشد و ارزش مبنای به دست آمده در رنج تعیین شده در هر بازار که به عنوان نمونه در بازار قرمز 5 تا 120 میلیار ریال است، باشد حجم مبنا همان عدد معین شده و چهار ده هزارم است. اما در خارج از این مقدار و به عنوان مثال در حالت کم‌تر از 5 میلیار ریال، حجم مبنا با فرمول 5 میلیار ریال تقسیم بر قیمت پایانی آخرین روز معاملاتی، مشخص خواهد شد.

تاثیر حجم مبنا در معاملات بورس

گفتیم که از جمله تاثیرات وجود این قانون جلوگیری از کاهش و افزایش ناگهانی قیمت سهام از طریق ساز و کار تعیین کف تعداد سهام مورد معامله است. اما ایراد اصلی حجم مبنا در سهام نیز همین جاست، یعنی تشکیل صف‌های خرید و فروش و بلوکه شدن مقدار زیادی سرمایه که شاید با دادوستد در نمادهای دیگر موجب رونق بیش‌تر بازار سرمایه می‌شد.

در این صورت اگر سرمایه‌گذاری که در صف فروش سهم خود قرار دارد به شدت نیاز به پول داشته باشد مجبور خواهد شد سهام خود را به صورت وکالتی و با قیمتی کم‌تر به سرمایه‌گذاری دیگر واگذار کند و این یعنی برهم خوردن روال و روانی بازار سرمایه و ضرر سرمایه‌گذاران. همین‌طور اگر تشکیل صف فروش و اصطلاحا قفل شدن نماد هم‌زمان شود با تشکیل جلسات مجمع و توقف نماد، قیمت سهم به قدری کاهش خواهد یافت که به تعادل برسد و این یعنی برهم خوردن هدف تعیین حجم مبنا و ناکارآمد شدن آن.

با این حال اگر این قانون همان‌طور که باید و در یک شرایط معمولی و ایده‌آل عمل کند، در شرایط قیمت‌گذاری‌ها تاثیر مثبتی خواهد داشت و موجب می‌شود یک نفر و با خرید و فروشی جزئی نتواند در روند قیمت‌ها تاثیر بگذارد و به این طریق از ضرر و زیان افراد زیادی جلوگیری می‌کند.

این مقاله سعی شد تا حجم مبنا و قوانین و محاسبات آن به زبان ساده معرفی شود. به طور کلی دانستیم حجم مبنا، حداقل میزان معاملات یک شرکت در یک روز است، برای دریافت مجوز اعمال تغییرات مجاز در قیمت سهام‌ها و در پایین‌تر از این حجم، این عدد نیز در قیمت‌گذاری تاثیرگذار خواهد بود. همچنین با میزان آن برای شرکت‌های مختلف و با میزان سرمایه‌ی متفاوت آشنا شدیم. با این حال شما می‌توانید برای آشنا شدن و آگاهی از میزان حجم مبنا با شرکت کارگزاری سرمایه و دانش تماس گرفته و از خدمات این شرکت بهره ببرید.